Η "ανάπτυξη" εκπέμπει S.O.S

Σε κάθε σύγχρονη κοινωνία, βασικό ζητούμενο είναι η παραγωγή γνώσης γύρω από τον άνθρωπο, τον πολιτισμό και την κοινωνία και η χρήση της για την ανάπτυξη νέων εφαρμογών.

Η αξιοποίηση της υφιστάμενης και της νέας γνώσης και η μετατροπή μιας ιδέας σε προϊόν ή υπηρεσία ονομάζεται «καινοτομία».

Το πρόβλημα της Ελλάδας, επί της ουσίας, δεν είναι το χρέος, αλλά ο ρυθμός αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) που είναι η συνολική αξία όλων των υλικών και άυλων αγαθών που παρήχθησαν εντός μιας χώρας σε διάστημα ενός έτους. 

Ο πίνακας 1 που παραθέτω δείχνει τα κονδύλια που δαπανήθηκαν στην Ελλάδα για Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη (ΕΤΑ) για το 2013 ως ποσοστό του ΑΕΠ και προέρχονται από το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Συγκεκριμένα από επιχειρήσεις (35%), κρατικούς φορείς (27%), φορείς τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (37%) και ιδιωτικούς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς (1%). Επειδή μάλιστα έπεσε το ΑΕΠ κατά τα έτη 2012 και 2013, το ποσοστό μας "ανέβηκε" από 0,67% το 2011 σε 0,78% το 2013. Μαζί με την Κύπρο, είμαστε ουραγοί στην 24η θέση από τους 28(!), ανάμεσα σε χώρες του ανατολικού μπλοκ, χωρίς μάλιστα εμείς να έχουμε υποστεί τα καθεστώτα τους. Σκεφτείτε το... Αυτό πρέπει να προβληματίζει και σίγουρα θα πρέπει άμεσα και μεθοδικά να αναζητήσουμε τις αιτίες, ώστε να χαράξουμε και την ανάλογη πολιτική. 

Τα στοιχεία της Eurostat λένε ότι υπό κανονικές συνθήκες (δηλαδή πριν τη συνολική κατακόρυφη πτώση του ΑΕΠ της χώρας) το 2010 το Βόρειο Αιγαίο είχε το χαμηλότερο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ (-7,04%) απ’ όλη την Ελλάδα, όπως δείχνει ο πίνακας 2. Σύμφωνα με έρευνες για την ανάπτυξη, ο ενδεδειγμένος δρόμος για τη βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών του Βορείου Αιγαίου είναι η καινοτομία. Ο χάρτης που παρουσιάζεται από κάτω, και προέρχεται από την Έρευνα «Καινοτομία στις ελληνικές επιχειρήσεις 2010-2012» του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), βασίζεται σε στοιχεία που μετράνε την είσοδο νέων ή σημαντικά βελτιωμένων προϊόντων ή υπηρεσιών ή διαδικασιών παραγωγής στην αγορά και εμφανίζει πρώτη την Περιφέρεια Κρήτης με μεγάλη μάλιστα διαφορά από τις επόμενες (50,5%), ενώ στην τελευταία θέση βρίσκεται η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου (9,4%). Μέχρι τώρα οι πολιτικές που χαράσσονταν στην Αθήνα, αντί να βοηθήσουν το Β. Αιγαίο, το υπονόμευαν (τελευταίο παράδειγμα ο ΕΛΓΟ-Δήμητρα), ενώ η διεκδίκηση από τα νησιά του Β. Αιγαίου ήταν νωχελική, αδύναμη, όχι συλλογική και αναποτελεσματική...και συχνά προς λάθος κατεύθυνση.

Είναι ενθαρρυντικό λοιπόν το ότι πριν λίγες ημέρες η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) μετατράπηκε σε υπουργείο, τη στιγμή που αρκετοί νέοι και ολοκληρωμένοι επιστήμονες (δηλαδή το δυναμικό που χρειάζεται η κάθε χώρα για να αναπτυχθεί) αναγκάζονται να φύγουν από τη χώρα. Αλλά δεν φτάνει μόνο αυτό...

Οι παραγωγοί γνώσης είναι εκείνοι που θα μας οδηγήσουν μπροστά και αυτό πρέπει να μεταδοθεί και να διαδοθεί στην κοινωνία (π.χ. μέσω αιρετών, συλλογικών φορέων, ΜΜΕ...λέμε τώρα), που θα πρέπει να κατανοήσει τη συλλογική αυτή ανάγκη και σύσσωμη να στραφεί και να διεκδικήσει προς αυτή την κατεύθυνση σε όλα τα επίπεδα.


ΥΓ; Μια πολύ ευχάριστη τοπική εξέλιξη, η οποία μπορεί να βοηθήσει σημαντική στην ανάπτυξη των νησιών του Βορείου Αιγαίου, είναι η συγκρότηση του Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Περισσότερα: http://www.emprosnet.gr/node/69672

Οι μελέτες του ΕΚΤ:

- «Δείκτες Έρευνας και Ανάπτυξης για δαπάνες το 2013 στην Ελλάδα – Προκαταρκτικά Στοιχεία»: http://metrics.ekt.gr/sites/metrics/files/RDstatistics_2013provisional_Greece_el.pdf

- Έρευνα «Καινοτομία στις ελληνικές επιχειρήσεις 2010 -2012» http://metrics.ekt.gr/sites/metrics/files/CIS_2010-2012_Greece_el.pdf  

Πίνακας 1

Πηγή: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, 2014

Πίνακας 2

Πηγή: Eurostat, 2010

Πηγή: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, 2015