Τα αναπάντητα ερωτήματα και η ...αλλότρια ζεύξη

ΝΕΟΤΕΡΗ ΠΡΟΣΘΗΚΗ (9/9) στο άρθρο της 20ης Ιουλίου 

 

Η συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λέσβου: Για το  ίδιο θέμα των ανεμογεννητριών πραγματοποιήθηκε δημοτικό συμβούλιο την 7η Σεπτεμβρίου, όπου περιέργως και παρατύπως κλήθηκε να ενημερώσει το σώμα ΜΟΝΟ η εταιρεία, παρά το ότι υπάρχουν αρνητικές τεκμηριωμένες επιστημονικές μελέτες και εισηγήσεις από ερευνητές και ακαδημαϊκούς, στις οποίες, μάλιστα, βασίστηκε η απόφαση της αρμόδιας επιτροπής στελεχών του ΠΕΧΩΠ (της Περιφέρειας Β. Αιγαίου) που ορίστηκε για την επένδυση, αλλά και η απόφαση του Δήμου Λήμνου. Κατά τη διάρκεια του συμβουλίου της Λέσβου ακούστηκαν πολλές ανακρίβειες, μισές αλήθειες και εισηγήσεις εκτός θέματος και πραγματικότητας από τη μεγαλύτερη μερίδα των ανενημέρωτων και ακατάρτιστων συμβούλων, ενώ από τον πρόεδρο του συμβουλίου ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΗΚΕ και μάλιστα με αγενή τρόπο η όποια αντίθετη --με την επιθυμητή τους-- τοποθέτηση, παρόλο που ζητήθηκε ευγενικά ο λόγος (από τον γράφοντα). Από σήμερα, πλέον, η ευθύνη της θετικής γνωμοδότησης ανήκει σε συγκεκριμένα άτομα που έκριναν ότι πρέπει να συνταχθούν πλήρως με τη μελέτη της εταιρείας.
 
Καθ’ όλη τη διάρκεια του συμβουλίου αποκρύφτηκαν πολλά... Όπως το ότι οι ενστάσεις δεν είναι φυσικά ως προς τις ΑΠΕ, αλλά: α) ως προς την τεράστια ΚΛΙΜΑΚΑ της συγκεκριμένης επένδυσης σε σχέση με αυτή του νησιού, β) την αλλαγή της αναπτυξιακής κατεύθυνσης του νησιού με ό,τι αυτό συνεπάγεται, γ) τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στον προσοδοφόρο οικοτουρισμό (τα στοιχεία είναι πάντα στη διάθεση του καθενός), δ) τις λίγες θέσεις εργασίας και ε) τα ανεπαρκή αντισταθμιστικά οφέλη που δίδονται από την εταιρεία (που δεν είναι αντισταθμιστικά, αλλά τα ελάχιστα που προβλέπονται βάσει του νόμου και δεν αποτελούν προϊόν διαπραγμάτευσης--παρόλα αυτά, οι σύμβουλοι της κοινωνίας μας τα έκριναν ικανοποιητικά...). Όπως αποκρύφτηκε ότι τα ομογενοποιημένα τοπία χωρών της Βορειοδυτικής Ευρώπης (για τα οποία υπήρξαν αυθαίρετες αναφορές από διαφόρους συμβούλους) που φιλοξενούν αιολικά πάρκα και απλώνονται σε τεράστιες εκτάσεις γης, πολλές φορές συνδέονται με μια και μόνο λειτουργία, και φυσικά ΔΕΝ μπορούν να συγκριθούν με τα δικά μας πολυ-λειτουργικά και πολυ-διάστατα νησιωτικά τοπία. Όπως και το ότι οι διακοπές ρεύματος της ΔΕΗ (το εργοστάσιο της οποίας θα συνεχίσει να λειτουργεί) γίνονται σε περιόδους καύσωνα το καλοκαίρι, όταν ο άνεμος δεν φυσάει έτσι ώστε να παραχθεί ρεύμα από τις ανεμογεννήτριες, ενώ σύστημα αποθήκευσης παραγόμενου ρεύματος δεν υπάρχει. Όπως και το ότι τα 100 χλμ δρόμοι πλάτους 5-10 μ που θα ...ισοπεδώσουν τα βουνά,  αλλάζοντας ριζικά τη μορφολογία της δυτικής Λέσβου και θα εξυπηρετούν μονάχα τις ανάγκες της επένδυσης και όχι των πολιτών. Όπως και ότι τα ετήσια οφέλη του οικοτουρισμού που αποτελεί μια σημαντική πηγή άμεσων εσόδων (είτε το θέλουν κάποιοι, είτε όχι), εμφανίζοντας μια μεγάλη δυναμική ανάπτυξης στο μέλλον, φαίνεται να απειλούνται/ ακυρώνονται από την εν λόγω επένδυση. Όπως και το ότι η ενημέρωση του κοινού δεν έγινε σωστά, καθότι δεν ήταν ολοκληρωμένη, όπως θα έπρεπε, ειδικά για μια τόσο μεγάλη επένδυση. Όπως και το ότι όλοι οι δημότες θα κληθούν να πληρώσουν μια διασύνδεση της οποίας η μελέτη δεν έχει κατατεθεί ακόμα και της οποίας το κόστος είναι πολύ μεγάλο. Όπως και το ότι οι επιστημονικές εκθέσεις, τοποθετήσεις και αξιολογήσεις (επιστημόνων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, αλλά και άλλων Πανεπιστημίων), όπως και οι γνωμοδοτήσεις πιστοποιημένων φορέων (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, ΤΕΕ Β. Αιγαίου, κ.α.), αλλά και άλλων Δημοτικών Συμβουλίων (βλ. Απόφαση Δήμου Λήμνου) συγκλίνουν, τεκμηριώνοντας πολλές ενστάσεις και επιφυλάξεις για τη συγκεκριμένη επένδυση. Όπως και πολλά άλλα… καθότι μέχρι την τελευταία στιγμή οι αρμόδιοι δεν επέτρεψαν τον ουσιαστικό αντίλογο και δεν έλαβαν υπόψη όσα θα έπρεπε να είχαν λάβει, εφόσον, βάσει του νόμου, υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον. Τάδε έφη Δημοτικό Συμβούλιο Λέσβου, του οποίου τον πολιτισμό, το όραμα και την πρακτική της "ανάπτυξης" σε όλους τους τομείς και τα επίπεδα, βιώνει η Λέσβος τα τελευταία πολλά χρόνια.

-------------------------------------
Το άρθρο της 20ης Ιουλίου


Την 12/7/20212 πραγματοποιήθηκε ενημερωτική σύσκεψη για το έργο «Αιγαία Ζεύξη» που διοργάνωσε η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου μαζί με το Δήμο Λέσβου και στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι διαφόρων φορέων και πλήθος κόσμου. Σε αυτή τη σύσκεψη, όπου δεν επιτράπηκαν τοποθετήσεις (σε αντίθεση με αυτή του Δήμου Λήμνου, όπου παρουσιάστηκε και άλλη μελέτη επιστημόνων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, βλ. http://www.dimokratis.gr/index.php?id=24981&view_option=subject) διατυπώθηκαν (από τον γράφοντα) τα παρακάτω ερωτήματα… κάποια από τα οποία είτε απαντήθηκαν μονολεκτικά (και σε κάθε περίπτωση ανεπαρκώς), είτε έμειναν αναπάντητα (στη συντριπτική τους πλειοψηφία).

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ & ΤΗΣ ΡΑΕ:

1.   Έχει ληφθεί υπόψη το τοπίο όπως ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο και όπως ορίζεται από τη σύγχρονη επιστήμη και όχι μόνο ως οπτικό σχήμα; Αν ναι, ποιες είναι οι επιδράσεις/ επιπτώσεις της επένδυσης στο τοπίο (στις μορφές, λειτουργίες, αξίες και στις διάφορες διαστάσεις του); Παράλληλα, έχει ληφθεί υπόψη η περιβαλλοντική και πολιτισμική φέρουσα ικανότητα ή αλλιώς η ΚΛΙΜΑΚΑ του τόπου; Μπορεί η επένδυση να πραγματοποιηθεί σε μικρότερη κλίμακα;

2.      Στον υπολογισμό περί αντισταθμιστικών οφελών λαμβάνονται υπόψη παράγοντες όπως η φυσική διακύμανση της έντασης του ανέμου, οι διακυμάνσεις της μηχανολογικής κατάστασης, η φυσική φθορά, τα ατυχήματα, οι βλάβες, οι διακοπές στην παροχή ενέργειας, κ.α., τα οποία θα σημάνουν μείωση των αντισταθμιστικών οφελών (ή καλύτερα μείωση των οφελών που προβλέπονται βάσει νόμου); Πρόκειται για μια σημαντική παράμετρο, την οποία, αν τη λάβατε υπόψη, πρέπει και να την ανακοινώσετε. Πέρα από τα όσα προβλέπονται βάσει του νόμου, ποια είναι τα αντισταθμιστκά που προσφέρετε στην κοινωνία; Πόσες οι θέσεις εργασίας που προσφέρετε σε άλλα αιολικά πάρκα;

3.    Έχει ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι από τις τόσες παρεμβάσεις και ανακατατάξεις στο χώρο τα φαινόμενα διάβρωσης θα πολλαπλασιαστούν, κάτι που θα οδηγήσει σε θάνατο της γης; Ποιες οι ενέργειές σας επ’ αυτού; Που θα γίνεται η εναπόθεση των μπαζών;

4.    Τι είδους μέριμνα θα υπάρξει για την προστασία των αρχαιολογικών θέσεων (φυσικής, πολιτισμικής και ιστορικής/ αρχαιολογικής σημασίας), οι οποίες είναι διάσπαρτες από λιθοσωρούς και εκτεταμένες ξερολιθιές, καθώς και για τα πολλά απολιθώματα;

5.    Είναι δυνατή η πλήρης απεξάρτηση από την παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας; Με πόσες Α/Γ το νησί της Λέσβου και τα άλλα δύο νησιά μπορούν να θεωρηθούν ενεργειακά αυτοδύναμα; Ποιος θα κληθεί να πληρώσει τη διασύνδεση με την ηπειρωτική χώρα και ποιο υπολογίζεται να είναι το κόστος; Υπάρχει έτοιμη η μελέτη διασύνδεσης; Αν κάτι τέτοιο τεχνικά δεν επιτευχθεί, υπάρχει περίπτωση να ζητήσετε διασύνδεση με την Τουρκία; Και εν τέλει, κατά πόσο η αιολική ενέργεια μειώνει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα δεδομένου ότι υπάρχει ανοικτός επιστημονικός διάλογος λόγω της αυξημένης ανάγκης καύσης ορυκτών καύσιμων, όταν ο άνεμος δεν φυσάει;

6.    Λαμβάνοντας υπόψη τη σύγχρονη έννοια του τοπίου, όπως ορίζεται βάσει της διεθνούς επιστημονικής βιβλιογραφίας, πως είναι δυνατόν να υπάρχει πλήρης αποκατάσταση του τοπίου, όπως εσείς λέτε, μετά τη λήξη μιας τέτοιας επένδυσης σε ένα νησί;

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ & ΔΗΜΟ ΛΕΣΒΟΥ:

1.    Γιατί για ένα τόσο μεγάλο έργο που θα έχει επιπτώσεις τόσο στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, όσο και στην καθημερινότητα του πολίτη, τόσο στην τοπική οικονομία, όσο και στο περιβάλλον, ΔΕΝ ζητήθηκαν οι απόψεις/ τοποθετήσεις/ προτάσεις ειδικών επιστημόνων (π.χ. διοργάνωση μιας ενημερωτικής ημερίδας από την Περιφέρεια Β. Αιγαίου);

2.    Ποιος μηχανισμός/ υπηρεσία μπορεί να ελέγχει καθημερινά το αν τηρούνται οι περιβαλλοντικοί και λοιποί όροι μιας τόσο μεγάλης επένδυσης;

3.    Έχει ληφθεί υπόψη ότι σύμφωνα με την άποψη των επιστημόνων η παρούσα αναπτυξιακή πρόταση αντιτίθεται στον αναπτυξιακό προσανατολισμό του νησιού που αφορά εναλλακτικές/ ειδικές μορφές τουρισμού και δραστηριότητες ήπιας μορφής που οικοδομείται εδώ και αρκετά χρόνια σε διάφορα επίπεδα; Γνωρίζετε τις συνέπειες που μπορεί να επιφέρει στον τόπο μια τέτοια αλλαγή αναπτυξιακού προσανατολισμού;

4.    Εξετάσατε το αν η πρόσκαιρη τόνωση του κατασκευαστικού/ οικοδομικού κλάδου, τα έσοδα του δήμου και ορισμένων δημοτών μέσω λογαριασμών της ΔΕΗ (τα οποία προβλέπει ο νόμος και συνεπώς δεν είναι πραγματικά αντισταθμιστικά ως προς το σύνολο της κοινωνίας, ούτε προϊόν διαπραγμάτευσης με την εταιρεία), όπως και οι μόνιμες θέσεις εργασίας μικρού σχετικά αριθμού, μπορούν πράγματι να αντισταθμίσουν την παραχώρηση του τοπίου μας ως κοινού μας αγαθού και το ενδεχόμενο πλήγμα σε περισσότερους κλάδους της τοπικής οικονομίας; Και αν ναι, με ποιο τρόπο το εξετάσατε;

5.    Με ποιους τρόπος διασφαλίσατε την πολύπλευρη και επαρκή ενημέρωση, τη συμμετοχή του κοινού σε τέτοιες καίριες αποφάσεις που αφορούν στην αξία και σημασία του τοπίου ως κοινού, συλλογικού αγαθού και πόρου τοπικής ανάπτυξης; Θεωρείται ότι γίνεται σωστά η δημόσια διαβούλευση γι’ αυτό το έργο που θα αλλάξει τη φυσιογνωμία και την αναπτυξιακή κατεύθυνση του τόπου μας;

6.    Δεδομένου του ότι ενδιαφέρεστε για τον περιορισμό των εκπομπών ρύπων από την κατανάλωση καυσίμων στην ατμόσφαιρα, ποιες είναι οι πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας που εφαρμόσατε τα προηγούμενα χρόνια;

7.    Ποιες είναι οι πολιτικές που εφαρμόσατε τα προηγούμενα χρόνια για τη (συνδυαστική) αξιοποίηση φιλικών προς το περιβάλλον μορφών ενέργειας, όπως η γεωθερμική, η ηλιακή, η υδροηλεκτρική και η βιομάζα;

8.    Με ποιους τρόπους ενημερωθήκατε εσείς για την παρούσα επένδυση (τόσο για τις θετικές όσο και για τις αρνητικές συνέπειές της στον άνθρωπο, στην οικονομία και στον τόπο) πέρα από την ενημέρωση που λάβατε από τον ίδιο τον επενδυτή;

Το παράδοξο στη Λέσβο σήμερα: παρότι έχουν τεκμηριωθεί πλείστες (ενδεχόμενες) αρνητικές επιδράσεις/ επιπτώσεις (περισσότερες από τις θετικές) αυτού του έργου στην τοπική οικονομία,  την κοινωνία, στο περιβάλλον, στο τοπίο και στο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό του τόπου, από πολλούς ειδικούς επιστήμονες και ακαδημαϊκούς*, αυτές αποσιωπούνται από τον τοπικό τύπο και από τους (περισσότερους) εκλεγμένους εκπροσώπους της τοπικής κοινωνίας, οι οποίοι δίχως να έχουν την απαραίτητη κατάρτιση/ τεχνογνωσία/ εμπειρογνωμοσύνη, προβάλλουν και αναλύουν μόνο τις θετικές επιπτώσεις της επένδυσης, όπως τις αναφέρει ο ξένος επενδυτής που ζητάει με αυτό τον τρόπο τη γη και το τοπίο μας. Στη Λήμνο και, εν μέρει, στη Χίο, η κατάσταση φαίνεται να είναι διαφορετική. Οπότε, ειδικά στο νησί μας, τίθεται ένα σοβαρό θέμα εμπιστοσύνης (ως προς όλους αυτούς που μέχρι σήμερα είχαν τον πρώτο λόγο για ό,τι συνέβαινε στον τόπο μας). Από κει και πέρα, ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του… και ας πράξει βάσει της συνείδησής του.

* Συγκεκριμένα από ορνιθολόγους, γεωγράφους, αγροτολόγους, εδαφολόγους, γεωλόγους, περιβαλλοντολόγους, ενεργειολόγους, κ.α., ενώ υπάρχουν δύο ολοκληρωμένες μελέτες/ εκθέσεις επιστημόνων του Πανεπιστημίου Αιγαίου (κατόπιν πρόσκλησης των Δήμων Χίου και Λήμνου), όπως και αρκετές δημοσιοποιημένες επιστημονικές τοποθετήσεις, καθώς και οι (βιντεοσκοπημένες) τοποθετήσεις, τα συμπεράσματα και οι προτάσεις μιας ημερίδας που πραγματοποιήθηκε στην Ερεσό της Λέσβου την 9/7/2012 στην οποία συμμετείχαν επιστήμονες σχετικών αντικειμένων.

- Η έκθεση επιστημόνων του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου: http://www.voreioaigaiosos.gr/wp-content/uploads/2012/05/terkenli.pdf

- Μια επιστημονική τοποθέτηση: http://tvxs.gr/news/periballon/biomixanika-aiolika-parka-sti-dytiki-lesbo-tis-elenis-mpriasoyli

- Η στρατηγική αξιολόγηση ανάπτυξης ανεμογεννητριών στη Λήμνο από επιστήμονες του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου: http://www.voreioaigaiosos.gr/wp-content/uploads/2012/07/Παν.Αιγαιου-Μελέτη-για-Λήμνο.pdf

- Η ανακοίνωση της ενημερωτικής ημερίδας των επιστημόνων περί επιπτώσεων του έργου: http://www.voreioaigaiosos.gr/west-lesvos-windturbines/ 

- Η πρόσφατη δήλωση μιας εξέχουσας προσωπικότητας (βλ. http://www.kala-nea.gr/archives/32411): http://www.voreioaigaiosos.gr/%ce%b1%ce%bd%ce%bf%ce%b9%cf%87%cf%84%ce%ae-%ce%b5%cf%80%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bb%ce%ae-arne-srid-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b1-%cf%83%cf%87%ce%ad%ce%b4%ce%b9%ce%b1-%ce%b5%ce%b3%ce%ba%ce%b1/

Αρκετά ενδιαφέροντα επιστημονικά άρθρα και τοποθετήσεις μπορεί να βρει κάποιος αν κάνει μια έρευνα στο διαδίκτυο (π.χ. http://www.voreioaigaiosos.gr/).

Τα παραπάνω συγκλίνουν σε αρκετά τους συμπεράσματα και πρέπει να ληφθούν επαρκώς υπόψη από τους αρμοδίους σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

Οι παρατηρητές πουλιών και το στρατηγικό μοντέλο ανάπτυξης του τόπου

"Μπορούν οι τοπικοί άρχοντες και η ελληνική κυβέρνηση να διακινδυνεύσουν σοβαρά μια σημαντική μείωση του οικολογικού τουρισμού κατά τη διάρκεια της τρέχουσας οικονομικής κρίσης; Είναι πρόθυμοι να αυξήσουν περαιτέρω την οικονομική εξαθλίωση των πολιτών τους από την επέκταση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης σε περιοχές όπως η Λέσβος, που έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει τη σημερινή κρίση; Γιατί να προκαλέσει το κλείσιμο ξενοδοχείων και ταβερνών και την αύξηση της ανεργίας στη «μικρή οικονομία» της Λέσβου;" (πηγή: http://www.lesvosbirding.com)

Αυτά μας λέει ο Steve Dudley, συγγραφέας του «Οδηγού παρατήρησης πουλιών της Λέσβου» και ιδιοκτήτης του Lesvosbirding.com, με αφορμή την επένδυση του ΡΟΚΑ και τη μαζική εγκατάσταση αιολικών πάρκων στις Δημοτικές Ενότητες Καλλονής και Ερεσού-Αντίσσης. Παράλληλα, ο κ. Dudley, ο οποίος ασκεί μεγάλη επιρροή σε δίκτυα παρατηρητών πουλιών, δηλώνει ότι:

«Οι παρατηρητές πουλιών είναι μια ισχυρή ομάδα. Αποτελούν σημαντικό έσοδο για την τοπική οικονομία της Λέσβου. Για πολλά θέρετρα και ιδίως για το σημαντικό θέρετρο παρατήρησης πουλιών στη Σκάλα Καλλονής, αποτελούν ένα ζωτικό κομμάτι της τοπικής οικονομίας με μέσο εβδομαδιαίο τοπικό όφελος περίπου 1.000 € ανά παρατηρητή πουλιών. Με περίπου 3.000 παρατηρητές πουλιών που επισκέπτονται το νησί κάθε χρόνο, σημαίνει ότι το συνολικό ετήσιο όφελος από τη διεθνή κοινότητα παρατηρητών πουλιών ανέρχεται στα 3.000.000 €. Το ποσό αυτό αυξάνεται αν συνυπολογίσουμε και εκείνους που ενδιαφέρονται για την ευρύτερη άγρια ζωή. Αυτό είναι σημαντικό, ειδικά αν σκεφτούμε ότι η δαπάνη αυτή είναι αφορά μόνο μία ή δύο περιοχές του νησιού. Τα ετήσια έσοδα από τον οικοτουρισμό (από όλες τις ομάδες επισκεπτών που αναζητούν την άγρια ζωή) είναι πιθανώς περισσότερα από την αποζημίωση που προσφέρει η εταιρεία εκμετάλλευσης του έργου (νομίζω ότι αυτό είναι περίπου 3.700.000€).»

Πράγματι, οι παρατηρητές πουλιών είναι ένα πολύ δυναμικό δίκτυο επισκεπτών που εμφανίζει μια ισχυρή συνοχή και …αν χρειαστεί, κάνει πράξη τα λόγια της. Ενδεικτικά, αξίζει να σημειωθεί ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων παρατηρητών πουλιών αρνείται να επισκεφτεί το νησί της Μάλτας λόγω του κυνηγιού των άγριων πουλιών, για το οποίο η ΕΕ και η κυβέρνηση της Μάλτας δεν λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα.

Από την άλλη, τα ανταποδοτικά οφέλη που προσφέρονται στον τοπικό πληθυσμό είναι οι 30 μόνιμες θέσεις εργασίας (που πιθανότατα να είναι και λιγότερες από 30, βάσει της ελληνικής εμπειρίας), το μηνιαίο όφελος των 10-15€ σε κάθε λογαριασμό της ΔΕΗ για δύο μόνο Δημοτικές Ενότητες της Λέσβου (ενώ όλοι οι δημότες θα κληθούν να πληρώσουν μια αμφιλεγόμενη διασύνδεση με την Ηπειρωτική Ελλάδα), μια πρόσκαιρη (3χρονη) τόνωση του κατασκευαστικού/ οικοδομικού κλάδου.

Παράλληλα, πρέπει να συνυπολογιστεί ότι τα έσοδα του οικοτουρισμού πηγαίνουν άμεσα στο δημότη, ενώ μεγάλο μέρος των αντισταθμιστικών της εταιρείας ΡΟΚΑΣ θα πηγαίνει έμμεσα στο δημότη, αφού θα αποδίδεται μέσω του Δήμου και του Κράτους (Πράσινου Ταμείου). Να σημειωθεί ότι ο κ. Dudley στους παραπάνω υπολογισμούς του δεν λαμβάνει υπόψη παράγοντες, όπως η φυσική διακύμανση της έντασης του ανέμου, οι διακυμάνσεις της μηχανολογικής κατάστασης, η φυσική φθορά, τα ατυχήματα, οι βλάβες, οι διακοπές στην παροχή ενέργειας, κ.α., καθώς οι Α/Γ δεν είναι δυνατόν να δουλεύουν πάντα με πλήρη απόδοση, γεγονός που θα σημάνει αρκετή μείωση των αντισταθμιστικών οφελών (που δεν είναι πραγματικά αντισταθμιστικά, αλλά τα προβλεπόμενα βάσει του νόμου και τα οποία δεν είναι ορθό να παρουσιάζονται με απόλυτους αριθμούς, αλλά μόνο με ποσοστά).

Ως προς το θέμα του εργοστασίου της ΔΕΗ, υπάρχει ανοικτός επιστημονικός διάλογος για το κατά πόσο η αιολική ενέργεια –αντικαθιστώντας κατά μέρος την ηλεκτρική– μειώνει σημαντικά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, λόγω της αυξημένης ανάγκης καύσης ορυκτών καύσιμων, όταν ο άνεμος δεν φυσάει (π.χ. πρόσφατη έρευνα του Argonne National Laboratory, ΗΠΑ). Σε κάθε περίπτωση, πρακτικά δεν είναι ακόμα δυνατή η πλήρης απεξάρτηση από την παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας με τη βοήθεια της αιολικής ενέργειας, καθώς η λειτουργία των ανεμογεννητριών προϋποθέτει λειτουργία θερμοηλεκτρικών σταθμών, οι οποίοι παρέχουν το φορτίο βάσης, γι’ αυτό και δεν είναι δυνατή η πλήρης αντικατάσταση της ανανεώσιμης με τη συμβατική ενέργεια. Οπότε, απ’ ότι φαίνεται, το εργοστάσιο της ΔΕΗ θα συνεχίσει να λειτουργεί. Συνεπώς, ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος για τον περιορισμό των εκπομπών ρύπων από την κατανάλωση καυσίμων στην ατμόσφαιρα είναι –πέρα από τη χρήση άλλων ανανεώσιμων μορφών ενέργειας– η εξοικονόμηση ενέργειας και η αύξηση ενεργειακής απόδοσης των κατοικιών, πράγμα που απαιτεί και την ανάλογη διαμόρφωση πολιτικής διαχείρισης ενέργειας, η οποία σήμερα δεν υπάρχει σε τοπικό επίπεδο.

Με άλλα λόγια, παραπάνω υποστηρίζεται ότι τα οικονομικά και κοινωνικά αντισταθμιστικά οφέλη που προσφέρονται από την εταιρεία ΡΟΚΑΣ μπορεί να είναι λιγότερα από τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά οφέλη του οικοτουρισμού (παρατήρηση πουλιών, τουρισμός φύσης & άγριας ζωής). Ο οικοτουρισμός φαίνεται ότι μπορεί να πληγεί σημαντικά από την επένδυση, λόγω των ενδεχομένων επιπτώσεων των αιολικών πάρκων στην πλούσια πανίδα και χλωρίδα του νησιού.  Αν, στα παραπάνω, προσμετρηθούν πιθανές αρνητικές επιδράσεις της επένδυσης ΡΟΚΑ σε άλλες ειδικές μορφές τουρισμού, όπως ο αγροτουρισμός, γεωτουρισμός, περιπατητικός τουρισμός, εκπαιδευτικός τουρισμός, κλπ (κίνδυνοι σε αρχαιολογικές θέσεις και σε διάσπαρτα απολιθώματα, πολλαπλασιασμός φαινομένων διάβρωσης, επίδραση στην ποιότητα των χαρακτηριστικών του τοπίου, επίδραση σε μονοπάτια, κλπ), όπως έχουν τονίσει αρκετοί επιστήμονες σχετικών αντικειμένων, τότε το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο… έχοντας επιπτώσεις στον τομέα της απασχόλησης, στην τοπική οικονομία και στα δημόσια έσοδα (π.χ. πρόσφατη έρευνα του Εθνικού Οργανισμού Τουρισμού της Σκωτίας). Το μέγεθος της επίδρασης της αιολικής βιομηχανίας, που μαρτυρά η χωρική της εξάπλωση (η οποία, για τη Λέσβο, συνεπάγεται και δυσκολία καθημερινού ελέγχου λειτουργίας της), δεν θα μπορούσε να συνυπάρξει αρμονικά με την τουριστική βιομηχανία που κατασκευάζει και διαχειρίζεται τοπία με το δικό της τρόπο. Οι απώλειες αυτές δεν θα είναι μόνο σε αριθμούς τουριστών, αλλά θα σημάνουν αδυναμία σχεδιασμού της μελλοντικής τουριστικής ανάπτυξης σε διαφόρους τομείς, όπως και (μερική) αδυναμία προώθησης/ αξιοποίησης της πρωτογενούς μας παραγωγής μέσω του τουρισμού. Γενικότερα, ο τουρισμός ωφελεί περισσότερους οικονομικούς κλάδους, απ' ότι η αιολική βιομηχανία, ενώ, σήμερα, υπάρχει ανάγκη προώθησης της τοπικής παραγωγής. 

Σήμερα, οι τοπικές μας κοινωνίες ρωτάνε συνεχώς «ποιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσουμε για να επιβιώσουμε;». Με άλλα λόγια, ποιο είναι το στρατηγικό μοντέλο ανάπτυξης του τόπου; Για να επιτευχθεί, λοιπόν, η ολοκληρωμένη εφαρμογή ενός στρατηγικού μοντέλου ανάπτυξης του τόπου, απαιτείται, πρώτα απ' όλα, απ' όλους τους θεσμικούς και μη θεσμικούς φορείς, να συμφωνήσουν ως προς το περιεχόμενό του. Είμαστε έτοιμοι να συμφωνήσουμε σε ένα στρατηγικό μοντέλο ανάπτυξης και να προβούμε στις απαραίτητες συντονισμένες ενέργειες εφαρμογής του; Αν όχι, να δούμε ποιος δεν συμφωνεί και γιατί… Προς αυτή την κατεύθυνση, απαιτείται μεθοδική εργασία των διαφόρων φορέων και συνεργασία με επιστημονικούς φορείς, οργάνωση και συντονισμός ποικίλων δράσεων, καθώς και ενημέρωση και εκπαίδευση του κοινού (αντιλήψεις, νοοτροπίες, συμπεριφορές, ανάπτυξη κουλτούρας). Τα βασικά χαρακτηριστικά του αναπτυξιακού αυτού μοντέλου έχουν ήδη διαμορφωθεί από τις υπηρεσίες και τους φορείς σχεδιασμού και ανάπτυξης. Ποιοι είναι εκείνοι, άραγε, που θα πάρουν την ΕΥΘΥΝΗ να αλλάξουν/ ακυρώσουν (είτε με οριστική απόφαση, είτε με γνωμοδοτική) την αναπτυξιακή κατεύθυνση/ προσανατολισμό του νησιού, με ποια κριτήρια και με ποιο σχεδιασμό;

Ένα τέτοιο μοντέλο ανάπτυξης θα μπορούσε να δεχθεί μικρές μονάδες αιολικής ενέργειας στην κλίμακα του περιβάλλοντος χώρου, που θα χωροθετούνται ορθά και θα ενσωματώνονται αρμονικά στο τοπίο, σεβόμενες πλήρως τους φυσικούς και πολιτισμικούς πόρους των νησιών. Σε ένα τέτοιο μοντέλο ανάπτυξης θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν συνδυαστικά για την παραγωγή ενέργειας η γεωθερμία, η ηλιακή ενέργεια, η υδροηλεκτρική και η βιομάζα, και να αναπτυχθεί μια ολοκληρωμένη πολιτική διαχείρισης ενέργειας, που θα δώσει έμφαση στην εξοικονόμηση ενέργειας. Ένα τέτοιο μοντέλο ανάπτυξης θα έδινε έμφαση στις σύγχρονες μεθόδους αγροτικής παραγωγής και στην αναβάθμιση της ποιότητας του αγροτικού προϊόντος (σε όλα τα στάδια παραγωγής και διάθεσής του στην αγορά), στις σύγχρονες μορφές αγροτικής οργάνωσης, καθώς και στην ορθή διαχείριση αποβλήτων. Ένα τέτοιο μοντέλο ανάπτυξης, όμως, προϋποθέτει ικανούς ανθρώπους σε επίπεδο σχεδιασμού και παρακολούθησής της εφαρμογής του.

Εν κατακλείδι, οι βασικές ενστάσεις δεν είναι ως προς την αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας με ανεμογεννήτριες, αλλά ως προς την τεράστια κλίμακα/ μέγεθος της συγκεκριμένης επένδυσης, η οποία δεν συνάδει με την κλίμακα του πολυδιάστατου και πολυλειτουργικού ελληνικού νησιωτικού τοπίου, σε αντίθεση με τα πολλές φορές μονοδιάστατα (παραγωγικά) και ομογενοποιημένα τοπία χωρών της Βορειοδυτικής Ευρώπης που απλώνονται σε τεράστιες εκτάσεις γης και πολλές φορές συνδέονται με μια λειτουργία. Η αναπτυξιακή κατεύθυνση/ προσανατολισμός του νησιού προς τις ειδικές/ εναλλακτικές μορφές τουρισμού και γενικότερα προς τις δραστηριότητες ήπιας μορφής που οικοδομείται εδώ και αρκετά χρόνια σε διάφορα επίπεδα δεν αφήνει περιθώρια για τέτοιου μεγέθους παρεμβάσεις στον πολιτισμικό και φυσικό του κεφάλαιο/ πόρο/ κληρονομιά. Ενστάσεις επίσης υπάρχουν ως προς τα αντισταθμιστικά οφέλη, τα οποία θα πρέπει να απευθύνονται στο σύνολο του πληθυσμού, να είναι ικανοποιητικώς ανταποδοτικά, αειφόρα και μακροπρόθεσμα. Τέλος, είναι αυτονόητο ότι η δημόσια διαβούλευση του έργου και η συμμετοχή του κοινού, προϋποθέτει πολύπλευρη και επαρκή ενημέρωση των πολιτών από την Πολιτεία.

Κλείνοντας αυτή την παρέμβαση, καλό θα ήταν να υπάρξει μια ειδική αναφορά στην έννοια του τοπίου, η οποία συζητείται τον τελευταίο καιρό. Τοπίο σημαίνει «μία περιοχή, όπως γίνεται αντιληπτή από ανθρώπους, της οποίας ο χαρακτήρας είναι το αποτέλεσμα της δράσης και αλληλεπίδρασης των φυσικών και/ ή ανθρώπινων παραγόντων» (Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο). Για μας τους γεωγράφους, το τοπίο είναι μια μονάδα ανάλυσης του χώρου μέσω της οποίας αποτυπώνεται, οριοθετείται, εκδηλώνεται και εκφράζεται η σχέση ανθρώπου και χώρου (συνεπώς οι προσεγγίσεις μας είναι πέραν του πλαισίου των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων). Σύμφωνα με τη διεθνώς καθορισμένη έννοια του, το τοπίο δεν είναι μόνο οπτικό σχήμα, καθώς μπορεί να γίνει αντιληπτό με όλες τις αισθήσεις μας, έχοντας πολλές διαστάσεις (υλικές και συμβολικές). Τα τοπία ως προϊόντα μακροχρόνιων σχέσεων και αλληλεπιδράσεων ανθρώπου-χώρου, αποτελούν εθνικό μας πλούτο και κοινό μας αγαθό που συνεπάγεται δικαιώματα και υποχρεώσεις για όλους μας. Κατά συνέπεια, τα τοπία μας χρήζουν προστασίας, ορθής διαχείρισης και κατάλληλου σχεδιασμού.

Θα ήταν, λοιπόν, χρήσιμο, σωστό και πρέπoν για τους αρμόδιους φορείς και τα κέντρα λήψης αποφάσεων σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, εφόσον διακυβεύεται το δημόσιο συμφέρον, να διερευνήσουν προσεκτικά τα παραπάνω και να λάβουν επαρκώς υπόψη τις μελέτες και τα άρθρα των εξειδικευμένων επιστημόνων του Πανεπιστημίου Αιγαίου (κυρίως) που έχουν εκπονηθεί για το έργο «Αιγαία Ζεύξη», τα οποία συγκλίνουν σε αρκετά τους συμπεράσματα.

 

Δείτε επίσης ένα παρόμοιο άρθρο στην εφημερίδα "Δημοκράτης" της Λέσβου:

http://www.dimokratis.gr/index.php?id=25142&view_option=subject&year=11