Οι μνηστήρες του τόπου

Το πρόβλημα της σύγχρονης Ελλάδας είναι βαθιά πολιτισμικό και ως τέτοιο πρέπει να προσεγγιστεί, ώστε να αντιμετωπισθεί σωστά. Κάποια από τα αρνητικά ατομικά χαρακτηριστικά του σύγχρονου μέσου Έλληνα που πιθανότατα θα τον χαρακτηρίζουν και τα επόμενα χρόνια είναι:

- συναισθηματισμός κατά λογικής,

- στενότητα/ δογματισμός κατά συγκροτημένης, καθαρής, κριτικής και ελεύθερης σκέψης που οδηγεί σε αδυναμία ορθής αξιολόγησης/ αποτίμησης,

- ελλειμματική, θολή και ευκόλως μεταβαλλόμενη αντίληψη της πραγματικότητας,

- δυσκολία αυτονόμησης του ατόμου από τα βιώματα, τα συναισθήματα και τις αντιλήψεις παλαιότερων γενεών,

- άρνηση ανάληψης ευθύνης,

- έλλειψη αυτογνωσίας,

- κυριαρχία δικαιωμάτων έναντι των υποχρεώσεων προς το σύνολο ή τον σκοπό,

- επιλογή του ευχάριστου αντί του αναγκαίου,

- κυριαρχία μιας συγκρουσιακής σε βάρος μιας επικοινωνιακής κουλτούρας,

- προσπάθεια επιβολής του όποιου «δικαίου» δίχως διάθεση συνεννόησης/ αλληλοσεβασμού,

- φόβος έκφρασης απόψεων που αμφισβητούν το (χρόνιο) πολιτικό, μιντιακό, πανεπιστημιακό, "επαναστατικό", κλπ, κατεστημένο.

Όπου, λοιπόν, η διαφθορά, η ατιμωρησία, η αναξιοκρατία, η δημαγωγία, η ψευδοκουλτούρα, οι άναρθρες κραυγές, η αδυναμία διαλογής, η ανομία και η ασυδοσία είναι ευκόλως αντιληπτά και παρατηρήσιμα, τότε σαφώς και υπάρχει πρόβλημα έλλειψης Παιδείας, αλλά και γενικότερα πρόβλημα λειτουργίας του Κράτους (η έννοια του Κράτους δεν θα πρέπει να συγχέεται με αυτή του Έθνους).

Ίσως, παρήγορο από τη μια πλευρά, είναι ότι τα τελευταία χρόνια, αρκετοί συντοπίτες μας αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι:

- ο ρόλος του πολίτη δεν πρέπει να αλλοιώνεται μέσα από σχέσεις εξουσίας και παραδοσιακής πατρωνίας (π.χ. κόμματα), ούτε να ανακόπτεται ή να αναδιαμορφώνεται από λαϊκιστικά κινήματα και συνδικάτα, αλλά να ασκείται απευθείας από το άτομο με πλήρη συνείδηση και ευθύνη τόσο των δικαιωμάτων, όσο και των υποχρεώσεών του,

- η έννοια και ο ρόλος της Κοινότητας (πολίτης-κοινότητα-κοινωνία) πρέπει να επαναπροσδιοριστεί βάσει των σύγχρονων δεδομένων και να ενεργοποιηθεί ξανά υπό άλλους όρους, μεθόδους και πρακτικές,

- ζητούμενο/ σκοπός των αιρετών αρχόντων δεν πρέπει να είναι η έκφραση άποψης και τα όμορφα λόγια, ούτε ο λαϊκισμός, η μετάθεση προβλημάτων, η δημαγωγία και ο κατευνασμός των μαζών, αλλά οι πράξεις, η παραγωγή έργου, η αποτελεσματικότητα, οι λύσεις, η διασφάλιση του δικαίου και της αξιοκρατίας και η εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος,

- στόχοι, όπως η βιώσιμη ανάπτυξη, επιτυγχάνονται μέσω οράματος, σχεδιασμού, οργάνωσης, σοβαρότητας και μεθοδικότητας των αρμοδίων αιρετών και μη, καθώς και μέσω βούλησης, εκπαίδευσης, κατάρτισης και εμπειρίας του υπεύθυνου και αξιοκρατικώς επιλεγμένου νέου προσωπικού (που να διαθέτει προσόντα και να βρίσκεται εκτός του φαύλου κύκλου της στασιμότητας--τουλάχιστον για τα πόστα ευθύνης), αλλά και μέσω της ενεργής συμμετοχής του ευρύτερου κοινού.

Όμως, από την άλλη πλευρά, η Πολιτεία, ιδίως στον τομέα της αυτοδιοίκησης, συνεχίζει να εκπροσωπείται από άτομα που προέρχονται από το κατεστημένο των τοπικών «κομματαρχών». Οι αιρετοί αυτοί, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, από παλαιότερα (από τις δεκαετίες του '80 και '90), λειτουργούσαν ως μεσολαβητές του πολίτη με την κεντρική εξουσία, καλλιεργώντας σχέσεις «δούναι και λαβείν», συγκεντρώνοντας (αδικαιολογήτως και αναξίως) την πολιτική, οικονομική και κοινωνική εξουσία του «ηγέτη», διαπρέποντας στην (αρκετές φορές αναξιοπρεπή) ψευδο-τέχνη συλλογής ψήφων. Έτσι, τις περισσότερες φορές, οι αυτοδιοικητικοί αυτοί υστερούσαν των ανθρώπων που εκπροσωπούσαν (από πολλές απόψεις), αποδεικνύονταν κατώτεροι των περιστάσεων και των αναγκών των καιρών, αποτελώντας λανθάνοντα πρότυπα που δίνουν καταστροφικές κατευθύνσεις, βαδίζοντας πάνω στα σαθρά τους θεμέλια.

Μέχρι σήμερα, απώτερος σκοπός αυτών αλλά και των υπαλλήλων τους, δεν είναι η παραγωγή έργου, αλλά η (έμμισθη) διαιώνιση της παθητικής τους ύπαρξης (γι' αυτό και κανείς τους δεν παραιτείται), πράγμα που διαφαίνεται στις καθημερινές τους επιλογές, τις προτεραιότητες, τον τρόπο λειτουργίας και την αποδοτικότητά τους σε όλους τους τομείς. Γι’ αυτό και τις περισσότερες φορές, ως σύγχρονοι βάρβαροι, αγνοούν, διακωμωδούν και υποβαθμίζουν τον ρόλο και την αξία των Επιστημών και των μεθόδων τους, ισοπεδώνοντας/ διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα, μένοντας απαθείς στις εξελίξεις (και καταλήγοντας έρμαια αυτών) ή αναμένοντας (δουλοπρεπώς) τους ψεύτικους χρυσοστόλιστους «μεσσίες»… Το Έργο όμως δεν χαρίζεται, παράγεται με τρόπο και με κόπο.

Τα παραπάνω άτομα αποτελούσαν και αποτελούν τα «γρανάζια» του φαύλου, πελατειακού, καχεκτικού και ρουσφετολογικού κομματοκεντρικού κράτους της ασχήμιας και της μετριότητας, οι οποίοι/ες δεν έχουν ούτε την πολύπλευρη γνώση της σημερινής πολύπλοκης πραγματικότητας (η οποία δεν κατακτιέται με ψήφους, αλλά με συστηματική και επίμονη προσπάθεια προσωπικής καλλιέργειας), ούτε την απαιτούμενη κατάρτιση (τοποθετούνται σε τομείς και πόστα που δεν έχουν να κάνουν με το αντικείμενό τους --αν βέβαια υπάρχει κάτι τέτοιο…), ούτε την απαραίτητη αυτογνωσία (γνώση του εαυτού και των δυνατοτήτων/ ικανοτήτων τους) και πολλές φορές, φυσικά, ούτε την απαιτούμενη παιδεία (και όσοι την έχουν, είναι ανά πάσα στιγμή πρόθυμοι να τη θυσιάσουν στο βωμό του πολιτικαντισμού). Ωστόσο, δηλώνουν με βουλιμία πάντα «έτοιμοι να κρατήσουν τιμόνι» (καταδικάζοντας τους υπόλοιπους, αλλά και τον τόπο τους), μη ενδιαφερόμενοι για ΑΝΑΠΤΥΞΗ, παρά μόνο για κυριαρχία/ εξουσία και ...επανεκλογή, βλέποντας τους πολίτες ως «ψήφους», ή στη γλώσσα τους «χαρτιά», υιοθετώντας λόγο που ξεχειλίζει από υποκρισία. Μερικά από τα χαρακτηριστικά τους είναι τα μεγάλα λόγια,  οι ανόητες γενικεύσεις και απλουστεύσεις, οι αερολογίες, η ανακολουθία λόγων και πράξεων, η προχειρότητα, ο δογματισμός, η εξίσωση διαφορετικών πραγμάτων ή καταστάσεων, η διαστρέβλωση της άλλης άποψης, οι υπόγειες συμφωνίες,  οι συναισθηματικές εξάρσεις, η φλυαρία,  οι θεατρινισμοί, η έλλειψη ντροπής, ο αχαλίνωτος λαϊκισμός, κλπ., πάντα εκτός του πραγματικού θέματος.

Είναι άξια τέκνα ή/και θιασώτες της Μεταπολίτευσης, είτε ως αρχιερείς και υπηρέτες, είτε ως Πόντιοι Πιλάτοι της. Οι ευθύνες τους για την κατάντια της Πατρίδας είναι προφανείς και μεγάλες, και, όπως σε κάθε πολιτισμένη κοινωνία, έτσι και στη δική μας, οι ευθύνες αυτές πρέπει να τους καταλογίζονται, για να υπάρχει εξέλιξη και πρόοδος. Αλλιώς...

Συνεπώς, δεν πρέπει να απορεί κανείς για το ότι στη Λέσβο, για παράδειγμα, πολλά χρόνια τώρα, δεν υπάρχει καμία ουσιαστική πρόοδος σε κανέναν τομέα (πολιτισμικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό, πολιτικό, οικονομικό --πέρα από ελάχιστες εξαιρέσεις, βλ. Πανεπιστήμιο Αιγαίου), παρόλο που υπήρξαν και υπάρχουν τεκμηριωμένες προτάσεις πολιτικών ανάπτυξης, οι οποίες παραβλέπονται λόγω της παραπάνω έλλειψης γνώσης, κατάρτισης, αυτογνωσίας και παιδείας, αλλά και της αδυναμίας του συστήματος ή/και των πολιτών να τους καταλογίσουν ευθύνες.

John William Waterhouse «Η Πηνελόπη και οι Μνηστήρες»

Οι μνηστήρες προσφέρουν στην Πηνελόπη λουλούδια, κοσμήματα και μουσική…

για να καθίσουν στον πολυπόθητο θρόνο της Ιθάκης.

Έτσι, σήμερα, όλοι αυτοί, συνεχίζουν να σκέφτονται διακατεχόμενοι από δογματικές αντιλήψεις και να λειτουργούν οικειοποιούμενοι των δημόσιων υποδομών και πόρων, άλλοτε με την τεχνική της δημαγωγίας και του λαϊκισμού, άλλοτε με αλαζονεία και διάθεση στείρας επιβολής, επιβάλλοντας το «δίκιο» τους μέσω της συγκρουσιακής κουλτούρας, αρνούμενοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να κοιτάξουν στον καθρέφτη. Η μικροπολιτική τους αδηφαγία, η ιδιοτέλεια και η ματαιοδοξία έχει απολέσει κάθε χρήσιμη ιδιότητα ή προσόν τους.  Έχουν, λοιπόν, όλα τα χαρακτηριστικά και πληρούν τις προϋποθέσεις για να ονομαστούν «μνηστήρες του τόπου» (κατ' αντιστοιχία με τους μνηστήρες της Πηνελόπης), με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον (καημένο μας τον) τόπο.

Το σύγχρονο πολιτειακό-πελατειακό οικοδόμημα έχει απολέσει και την ‘αίσθηση της ντροπής’. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε άρθρο του ο καθηγητής φιλοσοφίας και συγγραφέας Χρήστος Γιανναράς: «Έχουμε ανάγκη ''τον έπαινο του δήμου και των σοφιστών'', δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς ''τα δύσκολα και ανεκτίμητα εύγε'', δεν είμαστε άνθρωποι χωρίς αυτά. Γι' αυτό και οι επαγγελματίες της πολιτικής θέλουν να ακούνε μόνο τους κόλακες, δεν αντέχουν τα όσα τους ντροπιάζουν. Προτιμάνε να χάνουν την επαφή με την πραγματικότητα, και αυτή η προτίμηση είναι καθαρή αδιαντροπιά» (άρθρο «Αιδώς και δίκη», εφημερίδα «Καθημερινή», 4-9-2011).

Όλο αυτό, όμως, δεν μπορεί να συνεχιστεί για πολύ… διότι αρχίζει να βρίσκεται σε κατάσταση αποσύνθεσης... πανελλαδικώς… και οι ενεργοί πολίτες δεν πρέπει να το συγκρατήσουν, αλλά να το βοηθήσουν να πέσει (κατά τη ρήση του Νίτσε)... Η λύση θα δοθεί μέσω μιας ΚΟΙΝΗΣ ΣΤΑΣΗΣ απέναντι στο ΧΘΕΣ, που σε αυτή την περίπτωση ζει σε βάρος του ΑΥΡΙΟ. Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια, ομάδες πολιτών παίρνουν την τύχη στα χέρια τους προς όφελος της κοινότητάς τους και ότι, αρκετές φορές, απλοί σύλλογοι και εθελοντές με πολύ λιγότερα μέσα (απ' ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες), καταφέρνουν πολλά περισσότερα… Πραγματικές λύσεις θα δοθούν μέσα από αλληλοσυνεργαζόμενα δίκτυα έντιμων, ελεύθερων, ενεργών και αποφασισμένων πολιτών από κάθε πόστο και μετερίζι, τα οποία δεν υιοθετούν αυτή την πολιτική του φόβου και του δόγματος, αλλά εκείνη της συμμετοχής και της δημιουργίας... Διότι τίποτα δεν είναι τυχαίο, ΟΛΑ είναι επιλογές. Και όλα είναι ΕΥΘΥΝΕΣ. Από εκεί και πέρα, οι συνειδητοποιημένοι πολίτες (οι λίγοι και καλοί) μπορούν και τόξο να κρατήσουν και να σημαδέψουν σωστά... για να προχωρήσουμε μπροστά.