Προστασία και ορθή διαχείριση του περιβάλλοντος, πέρα από την προστασία της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων, σημαίνει αγάπη για τον τόπο μας, προαγωγή του πολιτισμού και της κουλτούρας μας, αλλά και αναβάθμιση της ποιότητας ζωής. Σε αυτήν την προσπάθεια, έμφαση πρέπει να δοθεί στους παρακάτω τομείς:
- Ενέργεια
- Διαχείριση ακτών και υδάτινου περιβάλλοντος
- Διαχείριση αποβλήτων και αντιμετώπιση ρύπανσης
- Πολιτική προστασία
- Προστασία, διαχείριση και σχεδιασμός τοπίου
Η Λέσβος πρέπει να κάνει πολλά βήματα ανάπτυξης στον τομέα του περιβάλλοντος για λόγους που άπτονται του πολιτισμού μας, αλλά και συνδέονται άμεσα με την ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας (όπου επίσης απαιτούνται παράλληλες δράσεις). Γι’ αυτό, ειδικά όσον αφορά το περιβάλλον, προτείνεται η σύσταση μιας επιτροπής παρακολούθησης, η οποία θα απαρτίζεται από τον αρμόδιο(/ους) αυτοδιοικητικό(/ούς), έναν έως πέντε εξειδικευμένους επιστήμονες, έναν έως τρεις εκπροσώπους ΜΚΟ.
Πιο συγκεκριμένα, οι τομείς και οι δράσεις είναι οι εξής:
Ενέργεια
- Πρωτοβουλίες εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας
- Συνδυαστική αξιοποίηση δυνατοτήτων εκμετάλλευσης σύγχρονων μορφών ενέργειας φιλικών προς το περιβάλλον, όπως η γεωθερμική, η ηλιακή, η υδροηλεκτρική και η βιομάζα, πάντοτε με σεβασμό στην κλίμακα του τόπου και του τοπίου.
- Διερεύνηση εγκατάστασης μικρών μονάδων αιολικής ενέργειας που θα ενσωματώνονται στην κλίμακα του περιβάλλοντος χώρου και θα σέβονται πλήρως τους φυσικούς και πολιτισμικούς πόρους των νησιών, διασφαλίζοντας ικανοποιητικά και μακροπρόθεσμα ανταποδοτικά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες.
- Μετεγκατάσταση του εργοστασίου της ΔΕΗ (με συγκεκριμένες ενέργειες, αποφάσεις και χρονοδιαγράμματα)
Διαχείριση ακτών και προστασία υδάτινου περιβάλλοντος
- Καθαριότητα ακτών κολύμβησης
- Παρακολούθηση ποιότητας υδάτων
- Διασφάλιση εύρυθμης λειτουργίας ΔΕΑ(Λ) και εκμετάλλευσης υδάτινων πόρων για κοινωφελείς σκοπούς
- Ενεργοποίηση ομάδων εθελοντών για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος
Διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων και αντιμετώπιση ρύπανσης
- Διερεύνηση και εφαρμογή καλών πρακτικών διαχείρισης αποβλήτων στα ελαιοτριβεία, τυροκομεία και πυρηνελαιουργεία του νησιού.
- Διερεύνηση αναγκών επέκτασης δικτύων βιολογικού καθαρισμού και συντονισμένη παρακολούθηση εξέλιξης και λειτουργίας των ήδη υπαρχόντων δικτύων.
- Μετεγκατάσταση οχλουσών εγκαταστάσεων της παραλίας Παμφίλων κατόπιν εφαρμογής της Ελληνικής Νομοθεσίας και του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου.
- Αποκατάσταση παράνομων χωματερών.
- Ανάπτυξη υποδομών και διεύρυνση ανακύκλωσης σε όλο το νησί (π.χ. εναλλακτική ανακύκλωση ρούχων, παιχνιδιών, επίπλων και ανάπτυξη Κοινωνικής Οικονομίας - μέσω π.χ. δικτύου "charity shop" όπως στη Μ. Βρετανία ή κοινωνικών παντοπωλείων)
- Αναδιοργάνωση συστήματος αποκομιδής απορριμμάτων κατά τόπους και συντήρηση των υποδομών καθαριότητας.
- Ενέργειες κομποστοποίησης
- Ενέργειες καλλιέργειας περιβαλλοντικής συνείδησης στους πολίτες.
- Τακτική συντήρηση και καλλωπισμός χώρων πρασίνου, πάρκων και παιδικών χαρών.
- Συνεργασία με ομάδες εθελοντών και φυσιολατρικές οργανώσεις/ συλλόγους.
Πολιτική προστασία
- Σχεδιασμός και οργάνωση τμήματος πολιτικής προστασίας, το οποίο θα αποβλέπει στην προστασία της ζωής, της υγείας και περιουσίας των πολιτών από φυσικές, τεχνολογικές και λοιπές καταστροφές που προκαλούν καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, κατά την διάρκεια ειρηνικής περιόδου (π.χ. πυροπροστασία/ πυρασφάλεια, αντιμετώπιση κινδύνων πλημμύρας).
- Συντονισμός δικτύου εθελοντικών ομάδων πυροπροστασίας/ πυρασφάλειας και αντιμετώπισης κινδύνων και ανάπτυξη σχεδίων δράσης τους.
- Οργάνωση της ήδη υπάρχουσας Δημοτικής Αστυνομίας (υπό την επίβλεψη υπευθύνου).
Προστασία, διαχείριση και σχεδιασμός τοπίου
- Λήψη μέτρων κατά της αισθητικής υποβάθμισης του τοπίου της υπαίθρου (απομάκρυνση Οχημάτων Τέλους Κύκλου Ζωής, καθαίρεση μεγάλων διαφημιστικών πινακίδων, συντήρηση αναβαθμίδων, κλπ) και ενέργειες ανάπλασης περιβάλλοντος χώρου (κίνητρα σε ιδιώτες για περιφράξεις από πέτρα, θάμνους και δέντρα, δεντροφυτεύσεις, κλπ).
- Αστικές παρεμβάσεις (π.χ. ενέργειες βελτίωσης της πρόσοψης των κτιρίων σε κεντρικούς δρόμους και πλατείες, πλακοστρώσεις, καλαίσθητα παγκάκια και φωτιστικά, και βέβαια αποκατάσταση και ανάδειξη χώρων και κτιρίων που σηματοδοτούν την ιστορία της Λέσβου).
- Ανάπλαση της εικόνας του λιμανιού και του αεροδρομίου της Μυτιλήνης (π.χ. ανάθεση μελέτης σε αρχιτέκτονα τοπίου).
- Εικαστικές/ λειτουργικές αναπλάσεις κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων μέσω κινητοποίησης τοπικών ομάδων καλλιτεχνών (συμβατές με την τοπική παράδοση και κληρονομιά).
- Δράσεις συντήρησης και διατήρησης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών αξιόλογων τοπίων της Λέσβου μέσω ενεργοποίησης εμπειρογνωμόνων, μαθητών, συλλόγων και του ευρύτερου κοινού (συνεργασία τοπικών ομάδων εθελοντών κοινωνικής δράσης και μαθητών, εκπόνηση συλλογικών προτάσεων σχεδιασμού χώρων, όπως το Cheshire Landscape Trust στην Μ. Βρετανία, το Landscape Ambassador Experience project σε 6 χώρες της Ε.Ε., κ.α).
- Εφαρμογή ειδικού προγράμματος για τον ηλεκτροφωτισμό για την αισθητική αναβάθμιση του νυχτερινού αστικού τοπίου.
- Ανάπτυξη και διάδοση περιβαλλοντικής τέχνης* που στοχεύει στην προστασία, αναβάθμιση, συντήρηση, αποκατάσταση και διατήρηση κατεστραμμένων περιοχών τεχνητού και φυσικού περιβάλλοντος ή/και περιοχών που κινδυνεύουν να καταστραφούν από τις αλόγιστες ανθρώπινες παρεμβάσεις (π.χ. το θέατρο της Αιξωνής στη Γλυφάδα, το Μουσείο Λατομικής Τέχνης στον Διόνυσο).
* Η διάδοση της περιβαλλοντικής τέχνης μπορεί να συνεισφέρει στην αλλαγή χρήσης της γης και των κτιρίων, επαναποδίδοντας ρόλους και χρήσεις σε εγκαταλελειμμένους/ υποβαθμισμένους χώρους και τοπία, όπως μετατροπή παλαιών ελαιοτριβείων σε χώρους πολιτιστικών εκδηλώσεων, σε μουσεία ή πάρκα.
Και φυσικά:
- Επαναλειτουργία του Κέντρου Περίθαλψης Αδέσποτων Ζώων, προγράμματα στείρωσης και λήψη μέτρων κατά της κακοποίησης των ζώων, συνεργασία με φιλοζωικές οργανώσεις και ενέργειες ευαισθητοποίησης του κοινού
Τα τοπία της Λέσβου πρέπει να αναδειχτούν ως σημαντικό στοιχείο της λεσβιακής μας ταυτότητας.
Η ορθή διαχείριση του περιβάλλοντος μπορεί να καλλιεργηθεί καλύτερα μέσω προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Εξάλλου, ‘για τα παιδιά είναι ζωτική ανάγκη να μπορούν να παίζουν ή να περπατούν μέσα στα πάρκα ή στο δάσος, όπου μπορούν να ξαναβρούν τις φυσικές διαστάσεις και αναλογίες βλέποντας φυτά ή και ζώα, ή μικρές απλές κατασκευές που τα καθησυχάζουν, τα βοηθούν να χαλαρώσουν και να ξαναβρούν την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους’ (Kahn, 1999 και Cornell, 1994). Ως εκ τούτου, θα μπορούσαν να υπάρξουν οι ανάλογες συνεργασίες...
Ευάγγελος Σπ. Παυλής
Γεωγράφος – Ανάπτυξη Υπαίθρου (MSc)
Υποψήφιος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αιγαίου
11 Οκτωβρίου 2010