Γιατί δεν υπάρχουν τοπικά προϊόντα στα ράφια των μεγάλων τοπικών σουπερμάρκετ;

Μόλις γύρισα από μεγάλο σουπερμάρκετ. Έψαξα για τοπικά προϊόντα και συγκεκριμένα για μέλι. Είδα αυτή την εικόνα. Πουθενά λεσβιακό μέλι...

Όταν ζήτησα από τη διεύθυνση να μου εξηγήσει το λόγο, κάποιος εκπρόσωπος μου είπε ότι: α) πρέπει να υπάρχει η κατάλληλη ποσότητα, β) πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις που μπαίνουν από την κεντρική διεύθυνση του καταστήματος.

Προβληματισμένος επέστρεψα σπίτι και τηλεφώνησα σε έναν τοπικό παραγωγό μελιού. Μου είπε ότι οι κατάλληλες ποσότητες σαφώς και υπάρχουν, αφού γίνονται και εξαγωγές. Το πραγματικό πρόβλημα, μου εξήγησε, είναι ότι τα μεγάλα σουπερμάρκετ δουλεύουν με 6μηνες και 8μηνες επιταγές (δηλαδή παίρνουν επιταγές που θα εξοφληθούν σε διάστημα 6 και 8 μηνών), κάτι που σαφώς και δεν μπορεί να αντέξει ο μικρός παραγωγός που θέλει ρευστότητα για να κινηθεί. Μου είπε επίσης ότι δεν σέβονται κάποιες συμφωνίες που έχουν υπογράψει (μέσω υπηρεσιών της Περιφέρειας Β. Αιγαίου, αν δεν κάνω λάθος) ως προς την προώθηση της τοπικής επιχειρηματικότητας και των τοπικών προϊόντων (αυτό το αναφέρω με επιφύλαξη).

Οι πολίτες πρέπει να επιλέγουν πιστοποιημένα τοπικά (δηλαδή προϊόντα με ταμπέλα), τα οποία έχουν ελεγχθεί από τα τοπικά παραρτήματα της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής, του Γενικό Χημείο του Κράτους και του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ). Αλλιώς δεν μπορούν να είναι σίγουροι για το προϊόν…

Αρμόλια: ένα ντελικάτο εστιατόριο με παραδοσιακή
χιώτικη κουζίνα στην πλατεία Χαλανδρίου στην Αθήνα.
Εμείς;

Ως προς την ποιότητά τους, και συγκεκριμένα αυτή του μελιού, το ντόπιο μέλι τυποποιείται με τη λιγότερη δυνατή επεξεργασία και έτσι δεν καταστρέφεται ένα μεγάλο μέρος των ενζύμων του. Συνεπώς ποτέ το μέλι δεν είναι ακριβώς το ίδιο γευστικό, αλλά διαφέρει ανά εποχή (οι διαφορές, βέβαια, είναι μικρές). Το ντόπιο μέλι κάποια στιγμή θα κρυσταλλώσει. Αντιθέτως το βιομηχανικό μέλι έχει υποστεί μεγαλύτερη επεξεργασία, έχει χαθεί μεγαλύτερο μέρος των ενζύμων του, έχει προσμιχθεί με άλλες ουσίες και δεν κρυσταλλώνει  εύκολα. Οι μεγάλες εταιρείες εισάγουν μέλι από χώρες με μικρότερη φορολογία (π.χ. Μεξικό, Γουατεμάλα, Τουρκία, Βουλγαρία) και το αναμειγνύουν με το δικό μας (όπως γίνεται και με άλλα προϊόντα). Οι ταμπέλες γράφουν «ελληνικό μέλι».

Οι παραγωγοί της Λέσβου είναι σχεδόν όλοι τους μικροί έως πολύ μικροί. Αυτή είναι η δομή της αγροτικής μας οικονομίας και αυτό δεν αλλάζει για πολλούς λόγους. Με αυτό το δεδομένο, λοιπόν, θα πρέπει να προσαρμοστούν οι μεγάλες εταιρείες.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ-ΠΡΟΤΑΣΗ

Προς παράγοντες Δήμου-Περιφέρειας: Σαφώς πρέπει να γίνουν οι κατάλληλες παρεμβάσεις στις κεντρικές αλυσίδες σουπερμάρκετ, ώστε να διασφαλιστούν οι όποιες συμφωνίες που τυχόν έχουν υπογραφεί ή να γίνουν ευνοϊκότερες οι προϋποθέσεις συνεργασίας μικρών τοπικών παραγωγών με σουπερμάρκετ όσο αυτό είναι εφικτό στο πλαίσιο της ελεύθερης αγοράς (π.χ. μέσω τυχόν μισθώσεων). Οι Λέσβιοι ψωνίζουν μαζικά από τα σουπερμάρκετ, αλλά οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν τα τοπικά τους προϊόντα, ούτε το που έγκειται η διαφορά ποιότητάς τους σε σχέση με τα βιομηχανικά (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλα τα τοπικά προϊόντα είναι ποιοτικά). Οι τοπικοί παράγοντες οφείλουν να σχεδιάσουν την ανάπτυξη του τόπου. Εκεί θα φανεί η ικανότητά τους... Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να καθίσουν με σταυρωμένα χέρια. Η αγροτική ανάπτυξη είναι το μέλλον της Λέσβου. Έμφαση πρέπει να δοθεί στην ποιότητα, στην καινοτομία, στην τοπικότητα και στην παράδοση και συγκεκριμένες προτάσεις έχουν ήδη κατατεθεί (π.χ. καθιέρωση λεσβιακού συμφώνου ποιότητας, ενοποιημένη στρατηγική branding τόπου, clusters επιχειρήσεων, farmers markets, βλ. άρθρο 56 του Νόμου 4235/2014). Ενδεικτικά, δείτε τις προτάσεις της Πρωτοβουλίας Πολιτών Λέσβου στις σελίδες 44-57: http://politeslesvou.gr/images/programma/Programma.pdf 

Προς ντόπιους παραγωγούς: Όσο μπορείτε, αποφεύγετε την υψηλή τιμολόγηση. Σε πολλές περιπτώσεις (π.χ. πολύ μικρών παραγωγών) παρόλο που δεν υπάρχουν μεσάζοντες, η τιμή των προϊόντων είναι ιδιαίτερα υψηλή, γεγονός που αποθαρρύνει τους ντόπιους από το να προτιμούν τα τοπικά μας προϊόντα.

Προς συμπολίτες: Ας αποφεύγουμε, όσο μπορούμε τις αλυσίδες μεγάλων σουπερμάρκετ και ας προτιμάμε αυτά της γειτονιάς σας που έχουν τοπικά προϊόντα στα ράφια τους (π.χ. σουπερμάρκετ «Μυτιλήνη» στη Χρυσομαλλούσα, σουπερμάρκετ «1» δίπλα στο ξενοδοχείο «Λόριετ» στο αεροδρόμιο, στη «Φρουτοσύνθεση» στο πάρκινγκ, στα μικρά παντοπωλεία μέσα στην αγορά…υπάρχουν και πολλά άλλα).

Ας στηρίξουμε όλοι μια τέτοια συνδυαστική προσπάθεια (αυτοδιοίκηση-παραγωγοί-πολίτες) για την τοπική ανάπτυξη. Είναι θέμα τοπικής αλληλεγγύης και αίσθησης κοινότητας, θέμα στήριξης της τοπικής οικονομίας (το χρήμα ανακυκλώνεται), θέμα διατροφής, θέμα διασφάλισης αυτάρκειας, θέμα παράδοσης, θέμα αισθητικής, θέμα ποιότητας ζωής… είναι υπόθεση όλων μας.