Το σημερινό ζητούμενο στην Tοπική Aυτοδιοίκηση

Ποιος ο ρόλος της αυτοδιοίκησης;

Θεωρώ ότι η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να αποσκοπεί σε λύσεις φλεγόντων τοπικών ζητημάτων αγροτικής ανάπτυξης, καθαριότητας, περιβαλλοντικής διαχείρισης, κοινωνικής πρόνοιας, ανάπτυξης και συντήρησης υποδομών και κοινόχρηστων χώρων, αξιοποίησης κινητής και ακίνητης περιουσίας της, αξιοποίησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων, συντονισμού και οργάνωσης υπηρεσιών διοίκησης και εκπαίδευσης προσωπικού, ορθής υλοποίησης δημοσίων έργων, αλλά και ευρύτερα ζητημάτων που αφορούν τον πολιτισμό, την ενέργεια, την οικονομία, την επιχειρηματικότητα, τον τουρισμό, την παιδεία, την πολιτική προστασία, την υγεία, τον αθλητισμό, τις μεταφορές, κλπ.  

Δεν πρέπει να στοχεύει σε φιέστες και φωτογραφήσεις, αλλά ούτε και σε κινηματικές ρητορείες και σε λαϊκίστικες υποσχέσεις προοριζόμενες για ευρεία κατανάλωση μέσω ΜΜΕ. Ούτε φυσικά  να αποσκοπεί σε συντήρηση δυσάρεστων ή αδιέξοδων καταστάσεων, σε μετάθεση των προβλημάτων, σε συνεχείς στείρες καταγγελίες εθνικών πολιτικών, σε τετριμμένες ανακοινώσεις και κορώνες αντιπολιτευτικού χαρακτήρα, σε συντήρηση της συγκρουσιακής κουλτούρας και σε καλλιέργεια προπαγάνδας, φανατισμού και διχασμού προς όφελος συγκεκριμένων πολιτικών σχημάτων.

Ελπίζω ότι οι πολίτες είναι σε θέση να γνωρίζουν τις βασικές διαφορές μεταξύ των αρμοδιοτήτων της αυτοδιοίκησης και αυτών της κεντρικής εξουσίας, ώστε να μη συγχέουν διαφορετικά μεταξύ τους πράγματα και διαφορετικά ζητούμενα...

Η περίπτωση και οι ανάγκες της αυτοδιοίκησης στη Λέσβο

Στη Λέσβο, τα προβλήματα είναι ΥΠΑΡΚΤΑ και ΜΕΓΑΛΑ σχεδόν σε όλους τους παραπάνω τομείς...  και παρόλο που υπήρξαν τεκμηριωμένες προτάσεις πολιτικών ανάπτυξης, εδώ και πολλά χρόνια, δεν υπάρχει καμία ουσιαστική πρόοδος σε κανένα τομέα (πολιτισμικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό, πολιτικό, οικονομικό). Δεν νομίζω πως φταίνε πάντα και για όλα οι εκάστοτε κυβερνήσεις (αφού σε άλλους τόπους η κατάσταση είναι διαφορετική), αλλά η ικανότητα, η νοοτροπία και οι πρακτικές των εγχώριων αυτοδιοικητικών, των αρμοδίων δημοσίων υπαλλήλων, των οργανωμένων συμφερόντων και πελατειακών σχέσεων (π.χ. εταιρίες που εδώ και χρόνια απομυζούν το δημόσιο), καθώς και η νοοτροπία και συμπεριφορά των πολιτών. Η τοπική μας κοινωνία μοιάζει με κακομαθημένο ενήλικα που αρνείται να ξεπεράσει την παιδική του ηλικία, να ωριμάσει και να εργαστεί παίρνοντας τη ζωή στα χέρια του και επιλέγει να συνεχίζει να ζει στο προστατευόμενο περιβάλλον της μητέρας του (δημοσίου) μη παράγοντας το απαιτούμενο έργο.

Αποτελεί λοιπόν ΚΟΙΝΟ συμπέρασμα το ότι στην αυτοδιοίκηση πλέον απαιτούνται ικανά άτομα που έχουν τη γνώση, την απαραίτητη κατάρτιση και εμπειρία αλλά και πρωτίστως την απαραίτητη παιδεία, το ήθος, τη βούληση, τη διάθεση συνεργασίας, την αυτογνωσία και τη δύναμη να αναλάβουν καθήκοντα οργάνωσης, σχεδιασμού, διαχείρισης, ελέγχου και συντονισμού. Τουλάχιστον αυτό θα έπρεπε να ισχύει σε μια πολιτισμένη κοινωνία, μετά από τόσα χρόνια παλιμπαιδισμού… 

Νέα άτομα μακριά από το κατεστημένο των τοπικών κομματαρχών, του αδιέξοδου οκνηρο-συνδικαλισμού, του παραγοντισμού, του «δούναι και λαβείν», των πελατειακών σχέσεων, της αλαζονείας, του στείρου μονοδιάστατου καταγγελτικού λόγου, των παρωχημένων ιδεολογικοπολιτικών αγκυλώσεων και συγκρούσεων, των θεωριών συνομωσίας που αναζητούν αιτίες και λύσεις σε «άλλους», κλπ.

Άτομα με πρότερο έντιμο βίο σε επαγγελματικό και κοινωνικό επίπεδο. Ώριμα άτομα που δεν προσπαθούν να προσαρμόσουν την πραγματικότητα στο πολιτικό τους δόγμα (κατά την προκρούστεια λογική), που δεν θεωρούν εκ προοιμίου ως θύμα την κάθε κοινωνική, πολιτισμική ή φυσική ιδιαιτερότητα, που δεν προσπαθούν να επιβάλλουν με απολυταρχικό και δογματικό τρόπο την κάθε διαφορετικότητα στο «εμείς», που σέβονται στην πράξη τους συμπολίτες τους, που δεν πλέουν «όπου φυσάει ο άνεμος», που δεν φιλοδοξούν να «πουλήσουν» συναίσθημα, λαϊκισμό και φτηνή προπαγάνδα (π.χ. για να εξυπηρετήσουν τα πολιτικά τους συμφέροντα), ούτε και να συμβιβαστούν με σκοτεινές πτυχές της πραγματικότητας «χτίζοντας» πολιτική καριέρα, αλλά να κατανοήσουν την πολυπλοκότητά της, τις αμφίδρομες σχέσεις και αλληλεπιδράσεις, τη συνεχή της εξέλιξη και να εργαστούν σιωπηλά πορευόμενοι βάσει ενός πλαισίου γνώσεων, αρχών και αξιών, υλοποιώντας λύσεις.

Ο κανόνας του Κομματισμού

Μέχρι σήμερα ο ΚΟΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ήταν ο ΚΑΝΟΝΑΣ… Η πολιτικοποίηση γίνονταν υπό όρους («καλούπια») που βόλευαν το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο. Οι κομματικοί/ πολιτικοί μηχανισμοί και οι μνηστήρες του τόπου, κυριαρχούσαν σε βάρος των οποιονδήποτε άλλων σχέσεων, σε βάρους του ατόμου και της σχέσης του με το κράτος, σε βάρος της δικαιοσύνης, της αξιοσύνης και της τοπικής ανάπτυξης. Κυριαρχούσαν σε χώρους παιδείας, σε χώρους εργασίας, αλλά ακόμα και σε χώρους εθελοντισμού και ψυχαγωγίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την απόκτηση γνώσεων, την εξάσκηση ικανοτήτων, την πνευματική καλλιέργεια του ατόμου, την παραγωγή έργου και την καλλιέργεια της πολιτειακής συνείδησης. Οι μηχανισμοί αυτοί, πολλές φορές δια μέσου της παιδείας (όπου γίνεται και η μεγάλη ζημιά), ερμήνευαν --και συνεχίζουν να ερμηνεύουν-- την πραγματικότητα με μονοδιάστατους τρόπους, οδηγώντας (άλλοτε έντεχνα και άλλοτε άτεχνα) σε συγκεκριμένα πολιτικά και ιδεολογικά σχήματα, τα οποία προέτασσαν ως μοναδικές διαδρομές. Παιδεία δεν είναι η υιοθέτηση πολιτικών στερεοτύπων... Φυσικά, όπως αποδεικνύονταν εκ των πραγμάτων, οι μηχανισμοί και οι άνθρωποί τους (αρκετές φορές σε ρόλο παιδαγωγού) δεν ενδιαφέρονταν για παιδεία και πνευματική καλλιέργεια, αλλά απώτερος σκοπός τους ήταν η ενδυνάμωση της πολιτικής τους ισχύος και επιρροής. Σήμερα οι εν λόγω μηχανισμοί συνεχίζουν να επιβιώνουν και να κυριαρχούν... κάποιοι από αυτούς αλλάζοντας κατευθύνσεις ή κομματικές στέγες, δίχως όμως να έχουν αλλάξει σκοπούς, συνήθειες και πρακτικές. Παρά ταύτα, η επίδραση και η ισχύς τους έχει μειωθεί… και αυτό είναι που πρέπει να κατανοήσουμε.

Γενικότερα, στην Ελλάδα η καλλιέργεια του κομματισμού βασίστηκε σε υλικά ανταλλάγματα και σε μια πολιτική θεωρία που εδραιώθηκε με προπαγάνδα και δογματισμό, περιορίζοντας και υπαναπτύσσοντας σκέψη και δράση. Όλο αυτό είχε εμφανές αρνητικό πολιτισμικό αντίκτυπο (π.χ. σε διαμόρφωση αντιλήψεων, συναισθημάτων, συμπεριφορών, νοοτροπιών, ισορροπιών).

Λεπτομέρεια του πίνακα " Η ψηφοφορία", William Hogarth, 1755

Το σημερινό ζητούμενο

Ερχόμαστε λοιπόν στο σημερινό ζητούμενο όσον αφορά την τοπική αυτοδιοίκηση και τις δημοτικές και περιφερειακές κινήσεις πολιτών… Στις προηγούμενες εκλογές είχε προβλεφθεί ότι οι πολιτικοί/ κομματικοί μνηστήρες «παλαιάς κοπής», όντας στερούμενοι γνώσεων, συνοχής, οράματος, αλλά και ικανοτήτων διοίκησης, σχεδιασμού, συντονισμού και οργάνωσης, θα αποτύγχαναν επικαλούμενοι συνεχώς εξωγενείς παράγοντες (π.χ. «Καλλικράτη», κρίση). Όμως, οι «επαγγελματίες» παλαιοκομματικοί (όσο και αν τώρα κάποιοι από αυτούς υποδύονται τους «ανεξάρτητους», η σκέψη, η νοοτροπία και η πρακτική τους δεν αλλάζει), βασιζόμενοι στην παλιά τους πελατεία, θα εμείνουν στην αλαζονική επανα-διεκδίκηση των προνομίων τους, δίχως ίχνος αυτογνωσίας και αυτοκριτικής, σε βάρος του τόπου τους και της εξέλιξής μας ως κοινωνία. Ήδη οι συμφωνίες τους «κάτω απ’ το τραπέζι», οι μοιρασιές εξουσίας (όπου η αξία των μνηστήρων δεν μετριέται από το αντικείμενο ενασχόλησης σε σχέση με το επίπεδο γνώσεων, κατάρτισης, κλπ, αλλά από την πολιτική ή κομματική τους επιρροή και τον αριθμό «χαρτιών» που μπορούν να μαζέψουν!) και τα ανταλλάγματα έχουν απλώσει και πάλι απειλητικά τη σκιά τους πάνω απ’ το κακόμοιρό μας νησί.

Από την άλλη, εμφανίζονται νέοι έντονα πολιτικοποιημένοι/ κομματικοποιημένοι μνηστήρες που καλούνε σε «ανατροπή»… [Εδώ να σημειώσω ότι σαφώς και η πολιτικοποίηση είναι θεμιτή, αλλά όχι όταν γίνεται με τους όρους, τις προυποθέσεις και τα στερεότυπα του σύγχρονου διεφθαρμένου πολιτικο-οικονομικού κατεστημένου, ώστε να ελέγχονται οι καταστάσεις και να εξυπηρετούνται καλύτερα τα συμφέροντά του]. Η «ανατροπή» αυτή, που θέλουν να γίνει μέσω ενός δήμου(;!), εστιάζει -και προφανώς αφορά- σε κυβερνητικές πολιτικές και όχι στα τοπικά «κακώς κείμενα». Διακηρύττουν ένωση πολιτών, αλλά εννοούν ένωση κομματικοποιημένων και πολιτικοποιημένων ατόμων συγκεκριμένου χρώματος. Διακηρύττουν ένωση, αλλά προτάσσουν τη μονόχρωμη σημαία τους. Αλήθεια, τι περιμένουμε να αλλάξει με τους πολιτικούς μνηστήρες «νέας κοπής»; Εξάλλου, κανένας δεν βλέπει ότι ακόμα και τα δεδομένα που διαμόρφωναν τον παραδοσιακό πολιτικό χάρτη έχουν αλλάξει; Γιατί προσπαθούν να διχάσουν την τοπική κοινωνία και να τη γυρίσουν πίσω (στον κομματισμό) αντί να τη βοηθήσουν να προχωρήσει μπροστά; Θέτω διάφορα ερωτήματα:

Τι είδους αυτοδιοίκηση θέλουμε; Ακατάσχετη πολιτικολογία, προπαγάνδα, σύνδρομα και διχασμό ή ελευθεροφροσύνη, ευρύτητα πνεύματος, επίσπευση συγκεκριμένων λύσεων και συμμετοχή κοινού; Κομματισμό σε χώρους παιδείας, εργασίας και εθελοντισμού και αέναη διαμαρτυρία ή από-κομματικοποίηση των ανελεύθερων αυτών χώρων, ωριμότητα και παραγωγή έργου;

Τι είδους δημοτικές και περιφερειακές κινήσεις θέλουμε; Κινήσεις εντεταλμένων «άλλης κοπής» ή ανεξάρτητες πολυσυλλεκτικές κινήσεις σύνθεσης και συνεργασίας; Κινήσεις με κεντρικό σύνθημα την κατοχύρωση μόνιμης εργασίας των λίγων ή κινήσεις με κεντρικό σύνθημα τη συνεχή παραγωγή πραγματικού έργου προς όφελος των πολλών;

Τι συμβούλους θέλουμε; Ευχάριστους ή ωφέλιμους; Θέλουμε πολιτική εξάρτηση ή ανεξαρτησία; Συνθήματα και παπαγαλισμό ή σκέψη και τεκμηριωμένο λόγο; Εκλογοεμφανιζόμενους πολιτευτές ή ενεργούς πολίτες; Ημιμάθεια, έπαρση και «αιώνιο» συνδικαλισμό ή γνώση, κατάρτιση και εμπειρία; Οκνηρία και αδιάκοπη προβολή ή ικανότητα και αποτελεσματική εργασία;

Σας καλώ να σκεφτείτε... να σκεφτείτε με σοβαρότητα. Το Προσκλητήριο, κατ' ουσίαν, μένει το ίδιο (πριν κάποια χρόνια, δεν βρήκε ανταπόκριση, φέτος όμως ίσως σήμανε η ώρα). Ας κοιτάξουμε εκεί που θέλουμε να πάμε αλλιώς θα πάμε εκεί που κοιτάμε, όπως έλεγε ένας σπουδαίος γερμανός φιλόσοφος. Θα σας πρότεινα να μην καταλογίζετε φταίξιμο ή αναζητάτε συνεχώς άλλοθι σε απρόσωπες δομές και συστήματα… Ο Άνθρωπος έχει τις λύσεις. Ενημερώστε το συμπολίτη σας και δράστε υπεύθυνα. Ο τόπος μας έχει ανάγκη από συνειδητοποιημένους, αυτοδύναμους και αυτόφωτους πολίτες… όχι από άλλους μηχανισμούς πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων και από ανθρώπους του κομματικού σωλήνα, αυτοί πρέπει πια να αποδυναμωθούν. Και πολίτες δεν είναι απλά οι κάτοικοι, ούτε οι έχοντες εκλογικά δικαιώματα. Πολίτες είναι οι συμμετέχοντες στα κοινά…  οι πολίτες έχουν ΕΥΘΥΝΕΣ. Δεν μπορεί τη μια μέρα η πλειοψηφία ή έστω ένα μεγάλο μέρος των πολιτών να αποτάσσεται μετά βδελυγμίας τον κομματισμό, το πελατειακό σύστημα, την αναξιοκρατία και τη διχόνοια και την άλλη μέρα να δηλώνει τη στήριξή της σε τέτοια σχήματα, ενδυναμώνοντάς τα. Αυτό, από μόνο του, δηλώνει πολλά... Καλύτερη πολιτεία οικοδομείται όταν περισσότεροι πολίτες αναπτύσσουν την αίσθηση του καθήκοντος. Συνειδητοποιημένοι πολίτες είναι εκείνοι που, κατά το Σωκράτη, πριν την ελευθερία του λόγου, απαιτούν ελευθερία σκέψης και που για να ορθοποδήσουν συν-εργάζονται ως κοινωνία.

* Το παραπάνω κείμενο είναι οι σκέψεις ενός απλού πολίτη και εμπεριέχει πρόταση πλεύσης. Δίχως να τρέφω ψευδαισθήσεις ιστορικών αλλαγών, προσμένω το μέλλον και την πρόοδο για την οποία ίσως ήρθε η στιγμή να αναγεννηθεί… λόγω ανάγκης. Μην επηρεαστείτε ξανά από τις μονοδιάστατες αναγνώσεις της πραγματικότητας που είναι κομμένες και ραμμένες στα μέτρα των πολιτικών κομμάτων, των θεωριών, των κανόνων, των στερεοτύπων και των συμφερόντων τους... Η τοπική κοινωνία μας πρέπει να ξεπεράσει την παιδική της ηλικία και να ορθοδρομήσει.