Το θέμα του δημοψηφίσματος δεν είναι μόνο οικονομικό και τεχνοκρατικό, αλλά κυρίως κοινωνικό, ηθικό, ιδεολογικό, πολιτικό και, ευρύτερα, πολιτισμικό. Μερικοί υποστηρίζουν ότι το ερώτημα είναι άκαιρο, αλλά κατά βάθος όλοι γνωρίζουμε ότι η ουσία του ερωτήματος αφορά την άδεια συνέχιση αυτής της (νεο)φιλελεύθερης πολιτικής της ΕΕ. Υπάρχουν δυο επιλογές, μια σαφής ("ΝΑΙ") και μια ασαφής ("ΟΧΙ").
ΝΑΙ: Συνέχεια
και εντατικοποίηση των μέτρων και καλλιέργεια-προώθηση νεοφιλελεύθερων
πολιτικών δίχως καμία ευκαιρία διαπραγμάτευσης. Αυτό είναι ένα σαφές και πολύ
κακό σενάριο από μόνο του. Τα μέτρα, που δόθηκαν από τους δανειστές υπό τη μορφή τελεσιγράφου και προωθούνται με εκβιαστικό τρόπο, θα συνεχίζουν την άκριτη αφαίμαξη των ασθενέστερων στρωμάτων του λαού και της λεγόμενης "μεσαίας τάξης", με στόχο την εξόφληση ενός μη βιώσιμου χρέους,
δίχως παράλληλα να προσφέρουν ανάπτυξη (που είναι το ζητούμενο).
ΟΧΙ: Μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα… Από το
χειρότερο έως το καλύτερο (εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους χειρισμούς μας).
Πρωτίστως, σημαίνει συνέχιση της διαπραγμάτευσης μέσα στην ΕΕ προς μια αναδιάρθρωση του χρέους και ισχυροποίηση
των θέσεων της χώρας μας. Ήδη, μετά την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος, οι αρμόδιοι μηχανισμοί της ΕΕ, δείχνουν διαλλακτικότεροι και έτοιμοι να συζητήσουν επί της ουσίας. Από εκεί
και πέρα, απαιτείται Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης και εφαρμογή διαφόρων πρακτικών βελτίωσης της κοινωνικής συνοχής, διάδοση κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων και, ίσως, προώθηση εναλλακτικών μορφών οικονομίας.
Αυτή τη στιγμή, οι ισορροπίες δυνάμεων στην ΕΕ δεν μας ευνοούν γι' αυτό, ενδεχομένως, αναγκαζόμαστε να κάνουμε πράγματα που δεν θέλουμε (κάτι το οποίο, ίσως, καλείται υποχώρηση από τις αρχικές θέσεις), ώστε να μείνουμε όρθιοι. Γι' αυτό, φροντίζουμε να κερδίζουμε πολύτιμο χρόνο, αλλά πολύ σύντομα θα αποκτήσουμε τους πρώτους πραγματικούς συμμάχους εντός της ΕΕ, ενώ παράλληλα το αντι-φιλελεύθερο ρεύμα των (ετερόκλητων) ευρωσκεπτικιστών ενδυναμώνει μέρα με τη μέρα σε όλη την Ευρώπη.
Ασφαλώς η ΕΕ μας έχει προσφέρει πολλά
θετικά, τα οποία δεν έχουν επικοινωνηθεί ή αξιοποιηθεί όσο θα έπρεπε: στον τομέα
του περιβάλλοντος, των υποδομών, της αγροτικής ανάπτυξης, της κοινωνικής
πρόνοιας, της εκπαίδευσης, της τεχνολογίας, της ασφάλειας, κ.α. Δυστυχώς, ορισμένες νεοελληνικές νοοτροπίες, σε μεγάλο βαθμό, αρνήθηκαν να συμβιβαστούν με τη
νομιμότητα, αρνήθηκαν να ακολουθήσουν τις σύγχρονες επιταγές της επιστήμης,
αρνήθηκαν να πατάξουν τη μικρο-διαφθορά και τις πελατειακές σχέσεις, αρνήθηκαν να
παράξουν το απαιτούμενο έργο (και ακόμα συνεχίζουν). Αυτά δεν πρέπει να τα ξεχνάμε και πρέπει να τα
συμπεριληφθούν σε ένα σαφές Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης, το οποίο, φυσικά, δεν
πρέπει να έχει θέση για προσλήψεις ημετέρων, ούτε για διαιώνιση του πελατειακού κράτους, ούτε για ανεύθυνο και αντικοινωνικό συνδικαλισμό, ούτε για αργομισθίες, διαιώνιση αναποτελεσματικότητας και περιορισμένης παραγωγής έργου στο δημόσιο τομέα, ούτε για συγκάλυψη μικρο-διαφθοράς στο δημόσιο αλλά και στον ιδιωτικό τομέα, ούτε για αναξιοκρατία και για ισοπεδωτικές αντιλήψεις προκρούστειας κατάργησης της αριστείας, ούτε για μη ορθολογική και μη δημοκρατική διαχείριση του μεταναστευτικού, κλπ.
Όμως, πλέον, η πολιτική της κατεύθυνση δεν αποσκοπεί στην παραγωγή Πολιτισμού, αλλά εξυπηρετεί συγκεκριμένες ελίτ της Οικονομοκρατίας. Πόση σχέση έχει αυτή η κατεύθυνση με την Ευρώπη του Ομήρου, του Αισώπου, του Θουκυδίδη, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη, του Αισχύλου... του Θερβάντες, του Γκαίτε, του Σαίξπηρ, του Δάντη, του Νίτσε, του Μότσαρτ, του Μικελάντζελο, του Ντα Βίντσι, του Μπερνίνι.... του Tένυσον, του Γέητς, του Μπλέηκ, του Νοβάλις, του Ντίκενς, του Ροσέτι, του Έλιοτ, του Βάγκνερ, του Μπετόβεν, του Σίλλερ, του Φίχτε, του Χέγκελ, του Βύρωνα, του Τόλκιν...; Εκεί βρίσκεται η Ιδέα της Ευρώπης, όχι στις αγορές και στα χρηματιστήρια…
Από το 1989 ο περίφημος φιλελεύθερος πολιτικός επιστήμονας Φράνσις Φουκουγιάμα στο «Τέλος της Ιστορίας»: "Δεν θα υπάρξουν πλέον παράτολμα άλματα στην ανθρώπινη φαντασία και θαρραλέοι αγώνες για μεγάλες ιδέες. Η πολιτική θα γίνει μια επέκταση των ρυθμιστικών λειτουργιών της αγοράς. Ο ιδεαλισμός θα αντικατασταθεί από το οικονομικό μάνατζμεντ και τη λύση των τεχνικών προβλημάτων, με ικανοποίηση του καταναλωτή." Εκεί θέλουμε να πάμε; Γιατί... «αν δεν κοιτάς εκεί που πρέπει να πας, θα πας απλά εκεί που κοιτάς», όπως έλεγε και ο Νίτσε.
Και όχι, σκοπός μας δεν είναι να φτιάξουμε μια ιδεατή κοινωνία ή να φύγουμε από τους πολιτισμικούς μας συγγενείς (η φυσική μας θέση είναι μέσα στην ΕΕ), αλλά να επαναπροσδιορίσουμε τις βάσεις πάνω στις οποίες είναι χτισμένη η σύγχρονη ευρωπαϊκή μας κοινωνία... και να φέρουμε τη χώρα μας στο κέντρο των εξελίξεων ως ενεργητικό παράγοντα και ισότιμο μέλος, όχι ως παθητικό δέκτη που αναμένει το άδοξό του τέλος.
Στο σημείο αυτό καταθέτω κάποια γενικά συμπεράσματα, τα οποία πρέπει να προβληματίσουν, καθότι αρκετοί συμπατριώτες μας:
1) Αδυνατούν να διαχωρίσουν την «Ευρώπη» από την «Ευρωπαϊκή Ένωση», ενώ οι περισσότερες αποτιμήσεις γίνονται με υλιστικούς όρους (λ.χ. πόσα μας δίνουν, πόσα μας παίρνουν). Αυτό συμβαίνει λόγω έλλειψης ευρωπαϊκής παιδείας αλλά και μη καλλιεργημένης ευρωπαϊκής συνείδησης, τα οποία πρέπει να μπουν στις προτεραιότητές μας την επόμενη μέρα (αλήθεια, γιατί δεν τα αναφέρει κανένας;).
2) Αδυνατούν να ξεδιαλύνουν πότε το Χρήμα υπηρετεί τον Άνθρωπο και πότε ο Άνθρωπος υπηρετεί το Χρήμα... Σε αυτό σημαντικό ρόλο παίζει η έλλειψη πολιτικής αγωγής, η «ποδοσφαιροποίηση» της πολιτικής και η καλλιέργεια ενός τυφλού οπαδισμού, καρφωμένου σε παλαιά λανθάνοντα πρότυπα και πλαστές ιδεολογικές κατηγορίες «δεξιού-αριστερού» που, επί της ουσίας, δεν μπορούν να περιγράψουν την πραγματικότητα. Η όποια σχετική ρητορική είναι παρωχημένη και αποπροσανατολιστική και χρησιμοποιείται είτε από επιτήδειους που τα χρησιμοποιούν για τον έλεγχο του όχλου, είτε από αφελείς που αγνοούν την πολυσύνθετη πραγματικότητα.
3) Αδυνατούν να κατανοήσουν ότι σε μια υγιή κοινωνία, το συλλογικό συμφέρον πρέπει να εναρμονίζεται με το ατομικό και ότι τα παιδιά μας έχουν πια ανάγκη από μια τέτοια Κοινωνία. Οδηγός μας ο εμβληματικός «Δον Κιχώτης» του Ουράνη, όχι αυτός του (μεγάλου) Καρυωτάκη… σε συνδυασμό με τον ορθολογισμό του Αριστοτέλη και του Ντεκάρτ...και κείνη την προσευχή του Ρενάν επάνω στην Ακρόπολη.
Κοιτάζω με περίσκεψη εκείνους που προσπαθούν να διασφαλίσουν τα κεκτημένα τους ή μέρος αυτών, δίχως να τους απασχολεί τι πραγματικά σημαίνει «Ευρώπη» και «Ευρωπαϊκός Πολιτισμός» (εκτός από το οικονομικό κομμάτι), δίχως να συμπεριλαμβάνουν στη συλλογιστική τους το «ποιοι» και «γιατί» μας έφτασαν ως εδώ (πάντοτε με τη δική μας συγκατάθεση, υποστήριξη και συνεισφορά), αγνοώντας τη διαιώνιση της μεγαλο-διαφθοράς των ελίτ και προσπαθώντας να επιρρίψουν πολιτικές ευθύνες «διυλίζοντας τον κώνωπα και καταπίνοντας την κάμηλο» (αρκετές φορές λόγω του φόβου που τους στρέφει προς την αντίθετη κατεύθυνση, αλλά και λόγω των παρωχημένων δογματικών προσκολλήσεων ή των συνεχιζόμενων μικροπολιτικών τους επιδιώξεων... άλλωστε τις ίδιες ιδέες εξέφρασαν και για το δημοψήφισμα στη Σκωτία). Με έκπληξη παρατηρώ το πόσο εύκολα υποχωρούν και το ότι δεν βάζουν όρια στην 6χρονη εφαρμογή των όλο και πιο σκληρών μέτρων των μνημονίων που οδηγούν σε μια μη βιώσιμη αποπλήρωση του χρέους μας δίχως να προσφέρουν (ουσιαστική και ποιοτική) ανάπτυξη, ενώ αρνούνται να δώσουν άλλο χρόνο σε μια 5μηνη στρατηγική προσπάθεια της πρώτης διαπραγμάτευσης του.
Κοιτάζω με αποστροφή εκείνους που μετρούν την αξιοπρέπεια σε ευρώ. Αφού υποθήκευσαν το μέλλον των επόμενων γενεών με τις επιλογές και τις πρακτικές τους, τώρα, αποφεύγοντας να κάνουν ορθολογική και δίκαιη αποτίμηση, ανησυχούν για την πενιχρή τους σύνταξη και την ατομική τους βολή.
Η στάση μας θα αποτελέσει την κληρονομιά που θα μεταδώσουμε στις επόμενες γενεές.
Η «αξιοπρέπεια», όπως ορίζεται από την τελευταία στροφή του ποιήματος «Οδυσσέας» του τεράστιου Τένυσον (πόσοι τον γνωρίζουν;), που έγραψε στα 24 του χρόνια, μετρά την ποιότητα του Πολιτισμού μας:
«Αν και κατορθώσαμε αρκετά, πολλά μένουν ακόμα να γίνουν.
Αν και δεν είμαστε εκείνη η δύναμη που τις παλιές ημέρες κινούσε γη και ουρανό…
Είμαστε ακόμα κάτι. Μια ίδια διάθεση από ηρωικές καρδιές,
Οι οποίες, παρόλο που ο καιρός και η μοίρα κουράσαν,
Όμως, πλέον, η πολιτική της κατεύθυνση δεν αποσκοπεί στην παραγωγή Πολιτισμού, αλλά εξυπηρετεί συγκεκριμένες ελίτ της Οικονομοκρατίας. Πόση σχέση έχει αυτή η κατεύθυνση με την Ευρώπη του Ομήρου, του Αισώπου, του Θουκυδίδη, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη, του Αισχύλου... του Θερβάντες, του Γκαίτε, του Σαίξπηρ, του Δάντη, του Νίτσε, του Μότσαρτ, του Μικελάντζελο, του Ντα Βίντσι, του Μπερνίνι.... του Tένυσον, του Γέητς, του Μπλέηκ, του Νοβάλις, του Ντίκενς, του Ροσέτι, του Έλιοτ, του Βάγκνερ, του Μπετόβεν, του Σίλλερ, του Φίχτε, του Χέγκελ, του Βύρωνα, του Τόλκιν...; Εκεί βρίσκεται η Ιδέα της Ευρώπης, όχι στις αγορές και στα χρηματιστήρια…
Από το 1989 ο περίφημος φιλελεύθερος πολιτικός επιστήμονας Φράνσις Φουκουγιάμα στο «Τέλος της Ιστορίας»: "Δεν θα υπάρξουν πλέον παράτολμα άλματα στην ανθρώπινη φαντασία και θαρραλέοι αγώνες για μεγάλες ιδέες. Η πολιτική θα γίνει μια επέκταση των ρυθμιστικών λειτουργιών της αγοράς. Ο ιδεαλισμός θα αντικατασταθεί από το οικονομικό μάνατζμεντ και τη λύση των τεχνικών προβλημάτων, με ικανοποίηση του καταναλωτή." Εκεί θέλουμε να πάμε; Γιατί... «αν δεν κοιτάς εκεί που πρέπει να πας, θα πας απλά εκεί που κοιτάς», όπως έλεγε και ο Νίτσε.
Και όχι, σκοπός μας δεν είναι να φτιάξουμε μια ιδεατή κοινωνία ή να φύγουμε από τους πολιτισμικούς μας συγγενείς (η φυσική μας θέση είναι μέσα στην ΕΕ), αλλά να επαναπροσδιορίσουμε τις βάσεις πάνω στις οποίες είναι χτισμένη η σύγχρονη ευρωπαϊκή μας κοινωνία... και να φέρουμε τη χώρα μας στο κέντρο των εξελίξεων ως ενεργητικό παράγοντα και ισότιμο μέλος, όχι ως παθητικό δέκτη που αναμένει το άδοξό του τέλος.
 |
| O Θωρ συντρίβει το ερπετό της Midgard, Henry Fuseli, 1790 |
Στο σημείο αυτό καταθέτω κάποια γενικά συμπεράσματα, τα οποία πρέπει να προβληματίσουν, καθότι αρκετοί συμπατριώτες μας:
1) Αδυνατούν να διαχωρίσουν την «Ευρώπη» από την «Ευρωπαϊκή Ένωση», ενώ οι περισσότερες αποτιμήσεις γίνονται με υλιστικούς όρους (λ.χ. πόσα μας δίνουν, πόσα μας παίρνουν). Αυτό συμβαίνει λόγω έλλειψης ευρωπαϊκής παιδείας αλλά και μη καλλιεργημένης ευρωπαϊκής συνείδησης, τα οποία πρέπει να μπουν στις προτεραιότητές μας την επόμενη μέρα (αλήθεια, γιατί δεν τα αναφέρει κανένας;).
2) Αδυνατούν να ξεδιαλύνουν πότε το Χρήμα υπηρετεί τον Άνθρωπο και πότε ο Άνθρωπος υπηρετεί το Χρήμα... Σε αυτό σημαντικό ρόλο παίζει η έλλειψη πολιτικής αγωγής, η «ποδοσφαιροποίηση» της πολιτικής και η καλλιέργεια ενός τυφλού οπαδισμού, καρφωμένου σε παλαιά λανθάνοντα πρότυπα και πλαστές ιδεολογικές κατηγορίες «δεξιού-αριστερού» που, επί της ουσίας, δεν μπορούν να περιγράψουν την πραγματικότητα. Η όποια σχετική ρητορική είναι παρωχημένη και αποπροσανατολιστική και χρησιμοποιείται είτε από επιτήδειους που τα χρησιμοποιούν για τον έλεγχο του όχλου, είτε από αφελείς που αγνοούν την πολυσύνθετη πραγματικότητα.
3) Αδυνατούν να κατανοήσουν ότι σε μια υγιή κοινωνία, το συλλογικό συμφέρον πρέπει να εναρμονίζεται με το ατομικό και ότι τα παιδιά μας έχουν πια ανάγκη από μια τέτοια Κοινωνία. Οδηγός μας ο εμβληματικός «Δον Κιχώτης» του Ουράνη, όχι αυτός του (μεγάλου) Καρυωτάκη… σε συνδυασμό με τον ορθολογισμό του Αριστοτέλη και του Ντεκάρτ...και κείνη την προσευχή του Ρενάν επάνω στην Ακρόπολη.
Κοιτάζω με περίσκεψη εκείνους που προσπαθούν να διασφαλίσουν τα κεκτημένα τους ή μέρος αυτών, δίχως να τους απασχολεί τι πραγματικά σημαίνει «Ευρώπη» και «Ευρωπαϊκός Πολιτισμός» (εκτός από το οικονομικό κομμάτι), δίχως να συμπεριλαμβάνουν στη συλλογιστική τους το «ποιοι» και «γιατί» μας έφτασαν ως εδώ (πάντοτε με τη δική μας συγκατάθεση, υποστήριξη και συνεισφορά), αγνοώντας τη διαιώνιση της μεγαλο-διαφθοράς των ελίτ και προσπαθώντας να επιρρίψουν πολιτικές ευθύνες «διυλίζοντας τον κώνωπα και καταπίνοντας την κάμηλο» (αρκετές φορές λόγω του φόβου που τους στρέφει προς την αντίθετη κατεύθυνση, αλλά και λόγω των παρωχημένων δογματικών προσκολλήσεων ή των συνεχιζόμενων μικροπολιτικών τους επιδιώξεων... άλλωστε τις ίδιες ιδέες εξέφρασαν και για το δημοψήφισμα στη Σκωτία). Με έκπληξη παρατηρώ το πόσο εύκολα υποχωρούν και το ότι δεν βάζουν όρια στην 6χρονη εφαρμογή των όλο και πιο σκληρών μέτρων των μνημονίων που οδηγούν σε μια μη βιώσιμη αποπλήρωση του χρέους μας δίχως να προσφέρουν (ουσιαστική και ποιοτική) ανάπτυξη, ενώ αρνούνται να δώσουν άλλο χρόνο σε μια 5μηνη στρατηγική προσπάθεια της πρώτης διαπραγμάτευσης του.
Κοιτάζω με αποστροφή εκείνους που μετρούν την αξιοπρέπεια σε ευρώ. Αφού υποθήκευσαν το μέλλον των επόμενων γενεών με τις επιλογές και τις πρακτικές τους, τώρα, αποφεύγοντας να κάνουν ορθολογική και δίκαιη αποτίμηση, ανησυχούν για την πενιχρή τους σύνταξη και την ατομική τους βολή.
Η στάση μας θα αποτελέσει την κληρονομιά που θα μεταδώσουμε στις επόμενες γενεές.
Η «αξιοπρέπεια», όπως ορίζεται από την τελευταία στροφή του ποιήματος «Οδυσσέας» του τεράστιου Τένυσον (πόσοι τον γνωρίζουν;), που έγραψε στα 24 του χρόνια, μετρά την ποιότητα του Πολιτισμού μας:
«Αν και κατορθώσαμε αρκετά, πολλά μένουν ακόμα να γίνουν.
Αν και δεν είμαστε εκείνη η δύναμη που τις παλιές ημέρες κινούσε γη και ουρανό…
Είμαστε ακόμα κάτι. Μια ίδια διάθεση από ηρωικές καρδιές,
Οι οποίες, παρόλο που ο καιρός και η μοίρα κουράσαν,
Εκείνες παρέμειναν στη θέληση ισχυρές,
Για να παλέψουν, να αναζητήσουν, να βρουν και να μην υποκύψουν.»
(Alfred Lord
Tennyson από το ποίημα "Ulysses")
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου