Η επική μάχη του Kruger

Ο αγώνας επιβίωσης μεταξύ ενός κοπαδιού βουβαλιών, μιας ομάδας λιονταριών και ενός κροκοδείλου στο Εθνικό Πάρκο του Kruger στη Νότιο Αφρική. Ένα τυχαίο, ερασιτεχνικό βίντεο, πλούσιο σε ερμηνείες, νοήματα και διδαχές.
 

Επιχειρώ να προσαρμόσω τους παραπάνω ρόλους, στα δεδομένα του τόπου μας (βλ. ανθρώπινη οικολογία).

Οι βούβαλοι είναι οι πολίτες της Λέσβου που βοσκάνε αμέριμνοι στις όχθες του ποταμού.  

Τα λιοντάρια είναι οι αλαζόνες «μεγαλο-παράγοντες» της κατεστημένης κατάστασης (status quo) που έχουν μάθει να λειτουργούν με συγκεκριμένους τρόπους, ανεξαρτήτως χαρακτήρα. Επιβιώνουν από τη σάρκα των βουβαλιών, διαιωνίζοντας την παρουσία τους και επιβάλλοντας την κυριαρχία τους στους άλλους. Δεν κυνηγάνε μόνα(-οι) τους, αλλά πάντοτε σε ομάδες (δίκτυα), για λόγους αποτελεσματικότητας. Προτιμάνε τους πιο αδύναμους και απομονωμένους στόχους.

Ο κροκόδειλος είναι ο οποιοσδήποτε εκμεταλλεύεται την ευνοϊκή του θέση, τις συνθήκες και το οικείο του περιβάλλον, για να υφαρπάξει την λεία των άλλων ή την έτοιμη λεία.

Αυτή, λοιπόν, είναι μια άλλη πτυχή του Νόμου της Φύσης. Πήραμε μια γεύση για αυτό που συμβαίνει, πέρα από την ανθρώπινη ματιά, σε επίπεδο καθαρής επιβίωσης. Αρκετές οι εφαρμογές, ακόμα περισσότερες οι σκέψεις... Και το μήνυμα εστάλη...

Η όμορφη Γιορτή του Κάστανου στην Αγιάσο: σχεδιασμός και προοπτικές

Η Αγιάσος της Λέσβου είναι ένας γραφικός ορεινός οικισμός που παρουσιάζει μεγάλο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και πλαισιώνεται από ένα δασικό οικοσύστημα, το οποίο αποτελεί περιοχή NATURA 2000. Το τοπίο της Αγιάσου είναι ένα από τα πιο σημαντικά πολιτισμικά κεφάλαια της Λέσβου, καθώς έχει μεγάλη οικολογική, βοτανολογική, αισθητική, λειτουργική, αναψυχική, παραγωγική, ιστορική και αρχαιολογική αξία. Ωστόσο, μέχρι σήμερα παραμένει ένας σχεδόν ανεκμετάλλευτος πόρος οικονομικής και πολιτισμικής ανάπτυξης.

Το όρος Όλυμπος της Αγιάσου, περιοχή NATURA

Η Γιορτή του Κάστανου είναι μια γιορτή αγροτουρισμού με παράλληλες εκδηλώσεις, εκθέσεις και δραστηριότητες γύρω από το κάστανο, η οποία συνδιοργανώθηκε από μέλη του δικτύου των «Εμψυχωτών» επιχειρηματικότητας της ΤΕΔΚ Λέσβου σε συνεργασία με τον (πρώην) δήμο Αγιάσου και υποστηρίχτηκε από τοπικούς συλλόγους και κάποιους χορηγούς. Μέλη του δίκτυου αυτών των νέων ανθρώπων, οι οποίοι τότε εργάζονταν στο πρόγραμμα EQUAL (με συντονιστή εταίρο την ΕΤΑΛ, γι' αυτό υπάρχουν τα λογότυπα της εταιρείας και του προγράμματος), εργάστηκαν για την Αγιάσο... Ανέλαβαν το σχεδιασμό, την οργάνωση της εορτής (συμπεριλαμβανομένου του συντονισμού και της προώθησής της μέσω των ΜΜΕ, την ανεύρεση χορηγών, κλπ), όπως φαίνεται στις αφίσες και τα προγράμματα του 2004.

Το πρόγραμμα της πρώτης Γιορτής του Κάστανου (2004)

Από την πρώτη σελίδα του προγράμματος-πρόσκλησης (2004)

Λεπτομέρειες από την αφίσα της 1ης εορτής, της οποίας τη διοργάνωση είχαν αναλάβει οι "Εμψυχωτές" Επιχειρηματικότητας της ΤΕΔΚ (χορηγοί οργάνωσης). Ωστόσο, σήμερα αυτό δεν αναφέρεται πουθενά...

Στην εορτή αυτή αναδεικνύεται η συμβολική και η παραγωγική ύπαιθρος, δηλαδή τόσο η αγροτική κουλτούρα, τα ανθρώπινα δημιουργήματα, οι παραδόσεις, οι μύθοι, οι θρύλοι και η κληρονομιά, όσο και τα τοπικά προϊόντα του καστανιώνα, τα αγροτικά εργαλεία, κλπ, και οι  Λέσβιοι καλούνται να έρθουν σε άμεση επαφή με το τοπίο τους και να το βιώσουν με διαφορετικούς τρόπους, ενώ δημιουργούνται προϋποθέσεις ανάπτυξης εναλλακτικών πηγών εισοδήματος. Η δημιουργία εναλλακτικών πηγών εισοδήματος και απασχόλησης είναι ένας από τους βασικούς στόχους της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και ένα μεγάλο ζητούμενο για την κοινωνία της Λέσβου. Η πρώτη Γιορτή του Κάστανου αποτέλεσε το πρότυπο των άλλων επτά εορτών (καθώς και της Γιορτής του Κερασιού).

Γενικότερα, όσον αφορά την ευρύτερη περιοχή της Αγιάσου, θα πρέπει να απασχολήσουν τους αρμόδιους αυτοδιοικητικούς, αλλά και υποψήφιους επενδυτές (και μια μερίδα των εθελοντικών ομάδων, σε δεύτερη φάση), τα εξής:

• η δημιουργία και προώθηση ποιοτικών υποδομών διαμονής,
• η οργάνωση και προώθηση καλλιτεχνικών, αθλητικών, αγροτικών και άλλων εκδηλώσεων, διαγωνισμών, εκθέσεων, κλπ.,
• η διοργάνωση και προώθηση εκπαιδευτικών εκδηλώσεων, ημερίδων, συνεδρίων, κλπ, λόγω φυσικού περιβάλλοντος (Natura) και βάσει των υπαρχουσών υποδομών,
• η οργάνωση και προώθηση εκδρομών και περιπάτων,
• η οργάνωση και προώθηση φθινοπωρινού πακέτου διακοπών (π.χ. 3ήμερο στην Αγιάσο),
• η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών προώθησης (διαδίκτυο, κινητή τηλεφωνία, κλπ) και διαφόρων μεθόδων διαφήμισης της Αγιάσου, και
• η ολοκληρωμένη διαχείριση του καστανιώνα και η καλύτερη αξιοποίηση των προϊόντων του.

Τα παραπάνω έχουν επισημανθεί από το 2004. Ωστόσο, δεν παρατηρούνται ουσιαστικές εξελίξεις στην προώθηση του καστανιώνα και των εορτών της υπαίθρου και, εν τέλει, της Αγιάσου ως προορισμού. Υπήρξαν λόγοι και τοπικές αγκυλώσεις, άσχημες νοοτροπίες και συμπεριφορές, εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων, έλλειψη σεβασμού (που έφτασε μέχρι και σε βαθμό προσωπικής δίωξης, ή αλλιώς "ουδείς ασφαλέστερος εχθρός του ευεργετηθέντος") και διαφόρων ειδών προβλήματα και περιορισμοί που δεν επέτρεψαν περαιτέρω συνεργασία και ανάπτυξη (υπάρχουν τα σχετικά ντοκουμέντα για κάθε ενδιαφερόμενο)… κάτι, δυστυχώς, συνηθισμένο στο περιβάλλον της τοπικής μας αυτοδιοίκησης… κάτι που οι νεότεροι οφείλουν να αποβάλλουν. Γενικότερα, σε τέτοιου είδους εκδηλώσεις, δεν θα πρέπει να απασχολεί το εύκολο, γρήγορο και πρόσκαιρο κέρδος, αλλά η προοπτική, η συνέργια, η συνέπεια και ο σωστός σχεδιασμός σε βάθος χρόνου. Αυτό που έχει, λοιπόν, σημασία είναι η εξέλιξη και ο εμπλουτισμός τους… και σε κάθε περίπτωση, αυτό που πρέπει να υπερισχύει να είναι το συλλογικό --και όχι το ατομικό-- συμφέρον.

Σήμερα, απαιτείται μια γενική ανασυγκρότηση και επικαιροποίηση της επιτυχημένης εορτής και του όλου σχεδίου προστασίας και προώθησης του καστανιώνα από επιστήμονες ή/και πραγματογνώμονες που διαθέτουν τις ανάλογες γνώσεις και εμπειρίες (ή ακόμα και από άτομα που διαθέτουν τη φαντασία ή το όραμα) και μπορούν να τις διαχειριστούν ορθά, μεθοδικά και αποτελεσματικά, εντάσσοντας σε κάθε δράση και τον τοπικό πληθυσμό, με τη στήριξη της αυτοδιοίκησης.

Προς το παρόν, ραντεβού στα αγαπημένα μονοπάτια του καστανιώνα... στην 8η Γιορτή Κάστανου, την Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2011.

Η Γιορτή του Κάστανου: σχεδιάστηκε στα πρότυπα άλλων εορτών αγροτουρισμού, ευρωπαϊκών και ελληνικών. Ευρωπαϊκών, όπως του Mourjou και του Bocognano (Κορσική) της Γαλλίας, της Valsugana και του Montemonaco της Ιταλίας, του Marvγo της Πορτογαλίας, του Muggio της Ελβετίας, αλλά και ελληνικών, όπως της Ανω Χώρας της ορεινής Ναυπακτίας, του Παλαιοχωρίου του Παγγαίου, της Άρνας Λακωνίας, της Καστάνιτσας της Αρκαδίας, της Αγίας Τριάδας της Ευρυτανίας. Κατά συνέπεια, οι σημερινοί υπεύθυνοι σχεδιασμού, θα πρέπει να λάβουν υπ'όψιν τα παραπάνω παραδείγματα επιτυχημένων εορτών, τους στόχους και την ιστορία της εορτής, αλλά και τις νέες τάσεις που παρατηρούνται στην ύπαιθρο. Στην ίδια λογική με τη Γιορτή του Κάστανου, και στο πλαίσιο ανάπτυξης δραστηριοτήτων ήπιας μορφής που θα μπορούσαν να προσφέρουν λύσεις/ διεξόδους, σχεδιάστηκε αργότερα και η Γιορτή της Λεσβιακής Υπαίθρου στα Πάμφιλα: http://lesvos-activism.blogspot.gr/p/1.html.

Εμψυχωτές επιχειρηματικότητας: δίκτυο δεκατεσσάρων νεαρών συμβούλων επιχειρηματικότητας και τοπικής ανάπτυξης της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων (ΤΕΔΚ) Λέσβου που έδρασε για ενάμιση χρόνο την περίοδο 2004-2005 και απαρτίζονταν από γεωπόνους, γεωγράφους-αγροτολόγους, περιβαλλοντολόγους, οικονομολόγους, κλπ (ένας εμψυχωτής για κάθε έναν από τους 13 πρώην δήμους του νησιού και ένας συντονιστής).

Όσον αφορά τη γιορτή του κάστανου, είναι σε λίγους γνωστό ότι ο συντονιστής του δικτύου των Εμψυχωτών σε συνεργασία με τον τότε Εμψυχωτή του Δήμου Αγιάσου ανέλαβαν (αφιλοκερδώς) το σχεδιασμό, την οργάνωση, το συντονισμό, την προώθηση/ διαφήμιση της πρώτης εορτής. Παράλληλα φτιάχτηκε ένα φυλλάδιο-οδηγός με συνταγές αξιοποίησης του κάστανου και παραδόθηκε στον τοπικό γυναικείο συνεταιρισμό. Έκτοτε, περιέργως, δεν ειδοποιήθηκαν ξανά από το δήμο στις επόμενες εορτές... Το παράδοξο επίσης είναι πως εκείνη την ημέρα της πρώτης εορτής, ενώ αναφέρθηκαν διάφορα ονόματα συντελεστών και χορηγών, τα ονόματα και η συμβολή αυτών που εμπνεύστηκαν, σχεδίασαν και έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση της εορτής, δεν ακούστηκαν πουθενά, ούτε καν στις ευχαριστίες... Άλλοι ήταν εκείνοι που οικειοποιήθηκαν πλήρως την όλη προσπάθεια και συνέχιζαν να το κάνουν τα επόμενα χρόνια, βασιζόμενοι στην πρώτη αυτή εορτή (και αυτή η νοοτροπία-«καπέλωμα» πρέπει πια να μας προβληματίσει...).

Το θέμα είναι ότι αντί κάποιοι να κοιτάξουν μακριά στον ορίζοντα και να στηρίξουν νέους ανθρώπους, τη δουλειά τους, τα οράματά τους και αυτή την πρόταση ανάπτυξης εναλλακτικών δραστηριοτήτων ήπιας μορφής, προτίμησαν να αδράξουν με βουλιμία το άμεσο κέρδος και τους βραχυπρόθεσμους καρπούς για ιδία κατανάλωση και να φερθούν με φθόνο, αχαριστία και αναξιοπρέπεια, διώκοντας το "αύριο". Αυτή είναι η Λέσβος που τρώει τα παιδιά της...

Αναλογιστείτε τι θα μπορούσε να γίνει αν η πρόταση ανάπτυξης εναλλακτικών δραστηριοτήτων ήπιας μορφής υλοποιούνταν μεθοδευμένα και συντονισμένα από νέο και καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό και με τη πλήρη στήριξη της αυτοδιοίκησης... Ψιλά γράμματα...

Μέχρι σήμερα, κάποιοι επιμελώς εξακολουθούν να αποκρύπτουν τη συμβολή νέων ανθρώπων στο σχεδιασμό και την υλοποίηση της εορτής και στη δημιουργία αυτού του θεσμού, είτε λόγω πολιτικών συμφερόντων και ματαιοδοξίας, είτε λόγω μικρόνοιας, εμπάθειας και ενδεχομένως και κάποιων άλλων συμπλεγμάτων, είτε και για τα δυο. Ευτυχώς που τα θεμέλια της πρώτης Γιορτής του Κάστανου ήταν γερά και αυτή συνεχίζει να είναι πετυχημένη... Δυστυχώς, ομως, αυτή είναι η δυσάρεστη τοπική πραγματικότητα (που μας κρατάει πίσω)... την οποία εμείς καλούμαστε να αξιολογήσουμε και να αλλάξουμε.

Aπόσπασμα της ανακοίνωσης των "Εμψυχωτών Επιχειρηματικότητας" της ΤΕΔΚ Λέσβου, στο οποίο περιγράφονται ο σκοπός, οι επί μέρους στόχοι και το σκεπτικό οργάνωσης της εορτής (πριν τα ...αναπαράξουν κάποιοι άλλοι):

«Μια ιδιαίτερα επιτυχημένη «γιορτή της υπαίθρου» με πολλές παράλληλες εκδηλώσεις, εκθέσεις και δραστηριότητες που δίνει πνοή σε μια άλλη διάσταση της υπαίθρου: τη συμβολική ύπαιθρο. […] Μέσω αυτής της γιορτής ως «Εμψυχωτές» επιχειρηματικότητας θέλουμε να δείξουμε τους τρόπους που θα επιτυγχανθεί η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Η Γιορτή του Κάστανου γίνεται θεσμός και ήδη ερχόμενοι σε συνεννόηση με πρακτορεία τουρισμού συμφωνήσαμε την δημιουργία τουριστικών πακέτων το φθινόπωρο που θα περιλαμβάνουν την «Γιορτή του Κάστανου», όπως και άλλες εναλλακτικές δραστηριότητες. Παρόμοιες εορτές γίνονται σε όλη την Ευρώπη αλλά και σε κάποια μέρη της Ελλάδος. Η ανάγκη επαναπροσδιορισμού της υπαίθρου και η θεώρησή της σαν ένα μέρος «διαφορετικό από το άστυ», σαν ένα μέρος που «κρατάει» πολιτισμικές ταυτότητες πρέπει να ενσωματωθεί στην τοπική αντίληψη. Μέσω της ανάδειξης της συμβολικής υπαίθρου πρέπει να προσεγγιστεί ο αγροτουρισμός, οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού, ο χαρακτήρας των τοπικών προϊόντων, η ποιότητα και η «αγροτική κουλτούρα». Η συμβολική ύπαιθρος της κατανάλωσης συνδυαζόμενη με την υλική ύπαιθρο της παραγωγής δημιουργεί πολιτισμικά τοπία. Οι αγρότες και οι άλλοι βασικοί παραγωγοί θα πρέπει να αναζητήσουν νέους τρόπους δημιουργίας εισοδήματος και εκδηλώσεις όπως η «Γιορτή Κάστανου» μπορούν να δείξουν το δρόμο.» (ΤΕΔΚ Λέσβου, Μυτιλήνη, 14 - 12 – 2004, Αρ. Πρωτ.: 1437)

Συμμετοχές πρώτης εορτής: Εμψυχωτές Επιχερηματικότητας ΤΕΔΚ Λέσβου (χορηγοί οργάνωσης), Δήμος Αγιάσου, Αναγνωστήριο Αγιάσου, Γυναικείος Αγρομεταποιητικός Συνεταιρισμός Αγιάσου, ερευνητής πεδίου κ. Μάκης Αξιώτης.

Χορηγίες πρώτης εορτής: Γραφεία Γενικού Τουρισμού “Samiotis Tours” και “Hahathakis Tours”, ΕΤΑΛ (αναφέρεται στους χορηγούς οργάνωσης λόγω της χρήσης του εξοπλισμού της για την εκπόνηση των φυλλαδίων), Μεθυμναίος Οίνος, Μελισσοκομικός Συνεταιρισμός Λέσβου, ΕΠΟΜ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι παραπάνω συμμετέχοντες (εκτός από τους "Εμψυχωτές Επιχειρηματικότητας"), οι χορηγοί, το πρόγραμμα, αλλά και το διαφημιστικό υλικό δεν διαφοροποιήθηκαν, ούτε και τροποποιήθηκαν κατά πολύ, όλα αυτά τα χρόνια, μέχρι σήμερα. Ο λόγος είναι προφανής...

Φωτογραφίες: προσωπικές, από την πρώτη και καθοριστική γιορτή το 2004.

Αφιέρωμα στη Λέσβο

Ένα παλιό όμορφο αφιέρωμα: "Λέσβος, ένα πανάρχαιο νησί"

http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1994/10/30101994.pdf 

Sir Lawrence Alma-Tadema (1880) «Σαπφώ και Αλκαίος»

Φυλάξτε το στο αρχείο σας...

Το βραβείο, οι εθελοντές και η ανάγκη αλλαγής

Στις 8 Οκτωβρίου 2011, η Λέσβος ήταν ανάμεσα στις 13 περιοχές της Ελλάδας που βραβεύθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση Παράλιων και Παράκτιων Περιοχών, διότι: α) φέτος κέρδισε 12 Γαλάζιες Σημαίες, β) έχει 50% των τουριστικών εκτάσεων σε περιοχές Natura 2000 και γ) οι παραλίες της έχουν διατηρήσει το φυσικό τους κάλλος σε ποσοστό 70% στο πέρασμα του χρόνου. Στην αξιολόγηση χρησιμοποιήθηκαν 30 δείκτες, κάθε ένας από τους οποίους αντικατοπτρίζει μια ξεχωριστή πτυχή της αειφορίας, όπως είναι το καθαρό περιβάλλον, η φύση και η πολιτιστική κληρονομιά που δεν έχει επηρεαστεί.

Αρκετοί συμπολίτες μας θεωρούν ότι το γεγονός αυτό και συγκεκριμένα το α' και το γ' οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στους εθελοντές, λόγω της οργάνωσης του καθαρισμού βυθών και παραλιών (είναι γνωστό ότι δεν υπάρχει υπηρεσία καθαρισμού βυθών και φανερό ότι αρκετές αρμόδιες υπηρεσίες υπολειτουργούν), λόγω της συμμετοχής τους σε κατασβέσεις πυρκαγιών, λόγω της διενέργειας πυρασφάλειας σε ζώνες κινδύνου, λόγω των ποικίλων δράσεών τους που αποσκοπούν στην προστασία περιβάλλοντος και τοπίου, κλπ. Κανένας όμως δεν βγήκε να το δηλώσει, αποδίδοντας τα εύσημα, τα οποία μοιράζονται σε «ατσαλάκωτους» ανθρώπους των γραφείων, αμφιβόλων προσόντων και ικανοτήτων συντονισμού…

Όπως και να έχει όμως, ο αριθμός των εθελοντών ολοένα και αυξάνεται, διότι οι ίδιοι φροντίζουν γι’ αυτό. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι επιτακτική ανάγκη η (έστω μερική) αλλαγή νοοτροπίας/ κουλτούρας. Οι εθελοντές προσπαθούν να φέρουν τον πολίτη ξανά κοντά στην Πολιτεία και το αντίστροφο, μέσω της συμμετοχής. Ο δήμος, η πλειοψηφία των (λαλίστατων) αιρετών εκπροσώπων της τοπικής μας κοινωνίας και αρκετά στελέχη της δημόσιας διοίκησης που κατέχουν πόστα ευθύνης, δεν δείχνουν να προβληματίζονται ιδιαίτερα με αυτή την ανάγκη αλλαγής. Αντιθέτως, μάλιστα, αρκετές φορές επιδεικνύουν αρνητική συμπεριφορά στους «ενοχλητικούς» εθελοντές που τους «πιέζουν»… να κάνουν τη δουλειά τους (η οποία δεν γίνεται σωστά, όπως δείχνουν τα πράγματα και φαίνεται εκ του αποτελέσματος), αντί να ακούσουν, να συνεργαστούν ή ακόμα και να τους συμπεριλάβουν με σεβασμό στην όποια προσπάθειά τους.

Πότε λοιπόν θα αρχίσει να μας προβληματίζει σε ουσιαστικό επίπεδο η προσφορά, η αποδοτικότητα και αυτή η κυρίαρχη νοοτροπία/ κουλτούρα των αιρετών και των διορισμένων που, εν τέλει, αμείβονται από όλους εμάς; Μη μείνετε στις σκέψεις, στις ευχές ή στη μετάθεση ευθυνών. Ιδού η Ρόδος...

Κοινοποίηση δράσεων Περιβαλλοντικού Συλλόγου Παμφίλων

Ο Περιβαλλοντικός Σύλλογος Παμφίλων μας ενημερώνει για τις δράσεις του.

Απρίλιος-Μάιος

Αιτήματα προς αρμόδιους φορείς

• Αίτημα τοποθέτησης κωδώνων ανακύκλωσης και αίτημα αποκατάστασης λαμπών/στύλων ηλεκτροφωτισμού σε Λιμενικό Ταμείο Λέσβου
  (το αίτημα: http://lesvos-activism.blogspot.com/2011/05/blog-post_27.html)

Η απάντηση ήρθε 4 μήνες μετά (με το έγγραφο υπ’ αριθ. πρωτ. 3161/16-8-2011) εγκρίνοντας την αποκατάσταση λαμπών/ στύλων ηλεκτροφωτισμού, αλλά όχι της τοποθέτησης κωδώνων ανακύκλωσης μέχρι να υλοποιηθεί η υπάρχουσα σύμβαση μεταξύ ΔΕΔΑΠΑΛ και Ελληνικής Εταιρείας Ανακύκλωσης. Ωστόσο, τίποτα δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα…

• Αίτημα αποκατάστασης φθορών δημόσιας περιουσίας στο πάρκο της παραλίας και βελτίωσης υπηρεσιών καθαριότητας στη Δημοτική Κοινότητα Παμφίλων (το αίτημα: http://lesvos-activism.blogspot.com/2011/10/blog-post.html)     

Ακόμα δεν υπάρχει απάντηση από τον Δήμο Λέσβου.

• Καταγγελία σε Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και κατάθεση φωτογραφιών με ποσότητες ελαιοπυρήνας βρίσκονται εκτεθειμένες σε μη στεγασμένο χώρο, κατά παράβαση της ΜΠΕ (Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) και της κείμενης νομοθεσίας.

Η Διεύθυνση Υγείας παρέπεμψε το θέμα σε άλλη υπηρεσία (στη Διεύθυνση Ανάπτυξης), από την οποία δεν έχουμε λάβει ακόμα απάντηση. Η καθυστέρηση/κωλυσιεργία των υπηρεσιών (που έχουν ειδοποιηθεί εγγράφως) είναι εις βάρος της τοπικής κοινωνίας και αναμένεται να αποδοθούν ευθύνες, καθότι για την υπόθεση αυτή έχει οριστεί δικάσιμος (ήδη υπήρξε μια αναβολή).

Ιούνιος  - Ιούλιος - Α ύγουστος

Εθελοντές του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Παμφίλων και ενεργοί πολίτες ανέλαβαν την περιποίηση/ ευπρεπισμό της παραλίας Παμφίλων.

1^η δράση: πάρκο-παιδική χαρά

• συλλογή σκουπιδιών, σκορπισμένων γυαλιών, σπασμένων μαρμάρων και άχρηστων αντικειμένων,
• κόψιμο χόρτων,
• ξύσιμο και βάψιμο δεκάδων παγκακιών, μεταλλικών κάδων, μεταλλικών κάγκελων και οργάνων παιδικής χαράς

         

        

ΠΡΙΝ

ΜΕΤΑ

2^η δράση – ευρύτερη παραλία:

• ξύσιμο και βάψιμο δεκάδων παγκακίων της παραλίας (στη διαδρομή από το πάρκο μέχρι το ξωκλήσι του Αγ. Νικολάου)
• κατασκευή πέτρινου τείχους/ επέκτασης κατά μήκος της παραλίας προς παροχή προστασίας από κύματα, προς διευκόλυνση πρόσβασης λουομένων και προς αντιμετώπιση διάβρωσης.

3^η δράση – Άγιος Νικόλαος

• συλλογή σκουπιδιών εντός του αύλειου χώρου
• ξύσιμο και βάψιμο παγκακιών, κεντρικής και πίσω πόρτας, κάγκελων, όλων των καθισμάτων,  μεταλλικού πλαισίου εκθέσεων και καμπαναριού τα οποία ήταν σκουριασμένα, ξεφλουδισμένα και σε κακή κατάσταση

Επισκέψεις σε αρμόδιους φορείς για θέματα των Παμφίλων

Επίσης, πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις σε αρμόδιους φορείς που αφορούσαν:

- τη λειτουργία οχλουσών εγκαταστάσεων παραλίας Παμφίλων (προσκομίστηκαν όλα τα νεότερα έγγραφα που αφορούν την υπόθεση στον Αν. Υπουργό Περιβάλλοντος κ. Σηφουνάκη)

-  την αξιοποίηση των "κελιών" (μεγάλο παραδοσιακό κτίριο) της Εκκλησίας της Αγίας Βαρβάρας (ο Γενικός Γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Χαλκιώτης μας ενημέρωσε για την αδυναμία χρηματοδότησης του έργου από την Γραμματεία και την αδυναμία εκπόνησης μελέτης από αρχιτέκτονα της Γραμματείας λόγω φόρτου εργασίας και άλλων υποχρεώσεων)

Διοργάνωση Γενικής Συνέλευσης κατοίκων των Παμφίλων

Στις 19 Αυγούστου 2011, με πρωτοβουλία του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Παμφίλων και του Συλλόγου Παμφλιωτών Αθήνας, πραγματοποιήθηκε γενική συνέλευση κατοίκων με σκοπό μια πρώτη προσέγγιση των κοινών και βασικών προβλημάτων των κατοίκων Παμφίλων στην αντιμετώπιση των οποίων πρέπει να δοθεί προτεραιότητα,

1. Απομάκρυνση οχλουσών εγκαταστάσεων παραλίας.
2. Ανάγκη άμεσης συνέχισης του έργου του βιολογικού καθαρισμού.
3. Άμεση εξασφάλιση επαρκών υποδομών και υπηρεσιών καθαριότητας.
4. Δημιουργία χώρων στάθμευσης εντός του χωριού.
5. Δημιουργία Πολιτιστικού Κέντρου.
6. Αποκατάσταση και επαναχρησιμοποίηση των κελιών της Εκκλησίας.
7. Βελτίωση αθλητικών εγκαταστάσεων γηπέδου, συντήρηση και επέκταση των αποδυτηρίων.
8. Ανάπλαση και ευπρεπισμός πλατείας χωριού και κεντρικών οδών, και δημιουργία χώρων πρασίνου.
9. Εξέταση της περίπτωσης του Γυμνασίου Παμφίλων.

Σεπτέμβριος – Οκτώβριος – Νοέμβριος

Συμμετοχή σε ποινικές δίκες για τις οχλούσες εγκαταστάσεις της παραλίας

• 26-9-2011: Εμφάνιση μελών του συλλόγου στο Πλημμελειοδικείο Μυτιλήνης σε ποινική δίκη εις βάρος της ΕΑΣΛ (ανεβλήθη κατόπιν αίτησης της ΕΑΣΛ)
• 27-9-2011: Εμφάνιση μελών του συλλόγου στο Πλημμελειοδικείο Μυτιλήνης σε ποινική δίκη εις βάρος της ΕΑΣΛ (ανεβλήθη κατόπιν αίτησης της ΕΑΣΛ)
• 4-10-2011: Κατάθεση μελών του συλλόγου στο Πλημμελειοδικείο Μυτιλήνης σε ποινική δίκη εις βάρος της ΕΑΣΛ και άσκηση πολιτικής αγωγής
• 11-10-2011: Κατάθεση μελών του συλλόγου στο Πλημμελειοδικείο Μυτιλήνης σε ποινική δίκη εις βάρος της ΕΑΣΛ
• 24-11-2011: Κατάθεση μελών του συλλόγου στο Πλημμελειοδικείο Μυτιλήνης σε ποινική δίκη εις βάρος της ΕΑΣΛ

Ήδη υπάρχουν καταδικαστικές αποφάσεις και έχουν υποβληθεί χρηματικά πρόστιμα, όπως γράφτηκε και στον τοπικό τύπο. Αναμένεται να ασκηθούν εφέσεις. Οι ποινικές δίκες, που είναι αρκετές, συνεχίζονται και τα μέλη του συλλόγου βρίσκονται στις επάλξεις...

Το αίτημα αποκατάστασης φθορών δημόσιας περιουσίας...[παραμένει αναπάντητο]

Σχόλιο: Το παρακάτω έγγραφο αφορά ζητήματα που απασχολούν την Πολιτεία και τους πολίτες. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται σε συγκεκριμένες ενέργειες εθελοντών πολιτών που αποφάσισαν εμπράκτως να υπηρετήσουν το δημόσιο συμφέρον. Για να ολοκληρωθεί όμως η παρέμβασή τους απαιτείται η σύμπραξη του Δήμου Λέσβου, όπως περιγράφεται αναλυτικά. Το έγγραφο κατατέθηκε στις 23 Μαΐου 2011. Μέχρι σήμερα (5 μήνες μετά) δεν υπάρχει απάντηση, ούτε κανενός είδους επικοινωνία από το δήμο.

 

Πάμφιλα,   23 / 5 / 2011

ΠΡΟΣ:  - Αντιδήμαρχο Περιβάλλοντος

  
- Αντιδήμαρχο Καθαριότητας

KOIN: Δήμαρχο Λέσβου

ΘΕΜΑ: Αίτημα αποκατάστασης φθορών δημόσιας περιουσίας στο πάρκο της παραλίας και βελτίωσης υπηρεσιών καθαριότητας στη Δημοτική Κοινότητα Παμφίλων

Με το παρόν έγγραφο σας ενημερώνουμε α) για την ανάγκη αποκατάστασης των φθορών που έχουν παρουσιαστεί εδώ και δύο τουλάχιστον χρόνια  στο πάρκο Παμφίλων και β) για την ανάγκη βελτίωσης των υπηρεσιών καθαριότητας για τις οποίες οι πολίτες αποδίδουν δημοτικά τέλη τα οποία, όπως γνωρίζετε, πρέπει να είναι ανταποδοτικά.  Στο παρελθόν, έχουν υποβληθεί γραπτά αιτήματα στο Δήμο Λέσβου. Δυστυχώς όμως, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ανταπόκριση.

Όσον αφορά το πρώτο θέμα, το πάρκο μέχρι πρότινος παρουσίαζε μια τραγική εικόνα εγκατάλειψης, η οποία σε μεγάλο βαθμό δεν έχει εκλείψει. Σας ενημερώνουμε ότι έχουν προκληθεί φθορές από βανδαλισμούς (βλ. σπασμένες λάμπες, σπασμένα μάρμαρα δαπέδου, σπασμένα γυαλιά από μπουκάλια, βαμμένα και βγαλμένα παγκάκια), ενώ υπάρχουν και φθορές λόγω της παρόδου του χρόνου και της μη ύπαρξης συντήρησης (βλ. σκουριά και σάπισμα ξύλων σε πέργκολα, παγκάκια και όργανα παιδικής χαράς). Παράλληλα, το πρόβλημα ήταν τα χόρτα που είχαν μεγαλώσει υπερβολικά και τα σκουπίδια που υπήρχαν παντού.

Αναγκαστήκαμε να επιληφθούμε ως σύλλογος/ ενεργοί πολίτες και με δικά μας έξοδα και ώρες εργασίας. Έτσι, ξύσαμε και βάψαμε όλα τα ξύλα και τα σίδερα του πάρκου (δεκάδες παγκάκια, κάδους, κάγκελα, κλπ – υπολείπεται το βάψιμο/ συντήρηση των οργάνων της παιδικής χαράς), μαζέψαμε τα σκουπίδια, τα σκορπισμένα γυαλιά, τα σπασμένα μάρμαρα και τα άχρηστα αντικείμενα, κόψαμε με μηχανήματα αλλά και με τα χέρια τα χόρτα, κλπ., τα οποία καθιστούσαν το πάρκο μη λειτουργικό και μη επισκέψιμο. Φροντίσαμε να το πράξουμε πριν τη θερινή περίοδο για ευνόητους λόγους. Έτσι, από τον Δήμο Λέσβου, αιτούμαστε:

1. την αντικατάσταση των δεκάδων σπασμένων λαμπών, 

2. τη βαφή της σκουριασμένης πέργκολας (λόγω μεγάλης επιφάνειας και ύψους),

3. την αποκατάσταση των σειρών μαρμάρων του δαπέδου, και

4. την τοποθέτηση και τον έλεγχο των ποτιστικών για αυτόματο πότισμα (ήδη υπάρχουν κάποια), καθώς θα προβούμε σε δεντροφύτευση του πάρκου.

Όσον αφορά το δεύτερο θέμα της καθαριότητας, το πρόβλημα της δυσοσμίας και της απαράδεκτης εικόνας, ειδικά του θερινούς μήνες, είναι γνωστό και δεν χρειάζεται να επεκταθούμε (μπορούμε να θέσουμε υπόψη σας πολλές φωτογραφίες και φυσικά μπορείτε να πραγματοποιήσετε αυτοψίες). Ως εκ τούτου, αιτούμαστε:

1.       πλύσιμο κάδων σε τακτά χρονικά διαστήματα (εδώ και χρόνια οι κάδοι δεν πλένονται, γι’ αυτό κανένας κάτοικος δεν τους αποδέχεται έξω από την πόρτα του),

2.       χορηγία περισσότερων κάδων και ανακατανομή τους, έτσι ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες, και φυσικά

3.       τη μίσθωση περισσότερων ατόμων που θα αναλάβουν την καθαριότητα των δημοσίων χώρων στα Πάμφιλα, λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη έκταση και τον μεγάλο πληθυσμό (άνω των 1.300 κατοίκων) της δημοτικής μας κοινότητας (δεδομένου του ότι τώρα υπάρχει μόνο ένας συμβασιούχος εργάτης καθαριότητας που εργάζεται παράλληλα και στην Παναγιούδα …και κάποιες φορές μάλιστα την ζητάνε και στη Μυτιλήνη!).

Μπορείτε επίσης να εξετάσετε το ενδεχόμενο χορηγίας ατομικών (οικογενειακών) κάδων σε επιλεγμένες περιοχές/ γειτονιές, οι οποίοι να βγαίνουν το βράδυ και να μαζεύονται το πρωί από την υπηρεσία καθαριότητας. Αυτό μπορεί να γίνεται μια ή δύο φορές την εβδομάδα. Σε αυτή την περίπτωση δεν θα απαιτείται πλύσιμο, ούτε θα υπάρχουν προβλήματα φθορών, αφού ο κάθε ιδιοκτήτης θα είναι υπεύθυνος για τον κάδο του (έχει κατατεθεί σχετική πρόταση στο δήμο).

Ως περιβαλλοντικός σύλλογος και ενεργοί πολίτες, εμείς προσφερόμαστε να βοηθήσουμε και να συνδράμουμε με όποιο τρόπο μπορούμε στα εξής:

·         στη δεντροφύτευση του πάρκου της παραλίας (αφού συμβουλευτούμε τον γεωπόνο του Δήμου) και στην εποπτεία αυτού,

·         στο βάψιμο/ συντήρηση των οργάνων της παιδικής χαράς του πάρκου της παραλίας,

·         στην ανακατανομή και τοποθέτηση των κάδων και ενημέρωση των δημοτών,

·         στον ορισμό σημείων τοποθέτησης κλαδιών, χόρτων και ογκωδών αντικειμένων (προς αποσυμφόρηση των κάδων απορριμμάτων και των σημείων που βρίσκονται αυτοί),

·         σε ενέργειες ανακύκλωσης (που θα οδηγήσει σε μείωση του όγκου των απορριμμάτων – ήδη έχουμε απευθυνθεί στο Λιμενικό Ταμείο).

 

Αναμένουμε τις ενέργειές σας και βρισκόμαστε πάντα στη διάθεσή σας για καλή συνεργασία.

Προτάσεις Πολιτικής Τοπίου για μια Πράσινη Ανάπτυξη και τρόποι επίτευξής τους

Αναδημοσίευση του κειμένου που πρωτοδημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα «Μετάβαση σε μια Πράσινη Ελλάδα 2010-2020» (http://www.diavouleusi.eliamep.gr/)

Σημείωση: Tο ΕΛΙΑΜΕΠ (Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής) σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρία για την προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομίας και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Κατάρτισης του Παντείου Πανεπιστημίου ανοίγουν έναν δημόσιο διάλογο στο διαδίκτυο προσκαλώντας πανεπιστημιακούς, εμπειρογνώμονες, εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης, της κοινωνίας των πολιτών, αλλά και του επιχειρηματικού κλάδου με ειδική γνώση σε κάποια από τις πολιτικές της πράσινης ανάπτυξης να υποβάλλουν ουσιαστικές και εφαρμόσιμες προτάσεις πολιτικής. Σκοπός της πρωτοβουλίας αυτής είναι να γίνει μία γόνιμη παράθεση και ανταλλαγή θέσεων πάνω στα εξειδικευμένα ζητήματα της πράσινης ανάπτυξης (περισσότερα: http://www.diavouleusi.eliamep.gr/about/)

Σχετικός σύνδεσμος (στον τομέα «αστικός σχεδιασμός & κινητικότητα»), όπου μπορούν να κατατίθενται και τα σχόλια: http://www.diavouleusi.eliamep.gr/?cat=16

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ: ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΜΙΑ ΠΡΑΣΙΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Θεανώ Σ. Τερκενλή ^a, Δέσποινα Σχιστού ^β, Ευάγγελος Παυλής ^γ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

^α Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, ^β Υποψήφια Διδάκτορας, ^γ Υποψήφιος Διδάκτορας

1.  Θεματική Περιοχή και Πλαίσιο

«Τοπίο», σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου (European Landscape Convention, ELC, Φλωρεντία 2000) σημαίνει μια περιοχή, όπως γίνεται αντιληπτή από ανθρώπους, της οποίας ο χαρακτήρας είναι το αποτέλεσμα της δράσης και αλληλεπίδρασης των φυσικών και/ ή ανθρώπινων παραγόντων. Η Σύμβαση αυτή, η οποία κυρώθηκε πέρσι και από την Ελλάδα (Ν. 3827/ 2010-ΦΕΚ 30/Α/2010), αποτελεί σήμερα το σπουδαιότερο εργαλείο αποτίμησης, αξιολόγησης και παρέμβασης στα τοπία του Ευρωπαϊκού, τουλάχιστον, χώρου. Αυτή η εισήγηση στηρίζεται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου (ELC) και τις εφαρμογές της για να καταθέσει κάποιες πρώτες και γενικές προτάσεις που αφορούν το ελληνικό τοπίο, στο πλαίσιο του χωροταξικού σχεδιασμού, με στόχο μια «πράσινη» οικονομική ανάπτυξη. Προσανατολίζεται σε ζητήματα προστασίας, διαχείρισης και σχεδιασμού του ελληνικού τοπίου, μέσα από το πρίσμα των πρόσφατων διοικητικών μεταρρυθμίσεων στη χώρα μας, την ελληνική νομοθεσία και τους μηχανισμούς υλοποίησης της Σύμβασης.

Η υφιστάμενη κατάσταση του τοπίου στην Ελλάδα διαγράφεται ζοφερή. Η σχέση του ανθρώπου με το τοπίο παραμένει εγκληματικά απροβλημάτιστη για το πλατύ κοινό, λόγω έλλειψης αισθητικής αγωγής, ανεξέλεγκτης τουριστικής ανάπτυξης, κυρίαρχων κερδοσκοπικών τάσεων, ολιγωρίας αρχών, αυθαίρετης δόμησης, αλόγιστης παρέμβασης στο περιβάλλον, έλλειψης πόρων για τη συντήρηση ιστορικού πλούτου, κλπ (Τερκενλή, 1996). Ως αποτέλεσμα, όχι μόνον έχουν ήδη βεβηλωθεί ή χαθεί πολλά από τα μεγαλύτερης αισθητικής αξίας ελληνικά τοπία, αλλά και οι νοοτροπίες και πρακτικές που αφορούν στο τοπίο ως δημόσιο αγαθό συνεχίζονται απρόσκοπτες (Terkenli, 2011). Το πρόβλημα είναι βαθύτερα πολιτισμικό και ανάγεται στην έλλειψη μιας, αντίστοιχης προς την ευρωπαϊκή, συνείδησης του τοπίου στη σύγχρονη Ελλάδα  (Terkenli and Pavlis, 2011).

Τον ρόλο και την σπουδαιότητα του τοπίου στην οικονομική ανάπτυξη, με τα χαρακτηριστικά της βιώσιμης, ‘πράσινης’ ανάπτυξης ‘βασισμένης σε μια ισορροπημένη και αρμονική σχέση μεταξύ κοινωνικών αναγκών, οικονομικής δραστηριότητας και περιβάλλοντος’, επισημαίνει η ίδια η Σύμβαση, σημειώνοντας ότι ‘το τοπίο διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο δημοσίου συμφέροντος από άποψη πολιτισμική, οικολογική, περιβαλλοντική και κοινωνική και ότι συνιστά πόρο ευνοϊκό για την οικονομική δραστηριότητα, του οποίου η προστασία, η διαχείριση και ο σχεδιασμός μπορεί να συμβάλλουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας’. Ακόμη σημαντικότερη είναι η αξία και σημασία του τοπίου για τον τουρισμό, μέσω της αδιάρρηκτης σχέσης που αναπτύσσεται μεταξύ τοπίου και παρατηρητή, μέσα από τις εμπειρίες της περιήγησης, της γνωριμίας, της ανάπαυσης, της ψυχικής ανάτασης, της ανάπαυλας, της έμπνευσης, της απόλαυσης κλπ του επισκεπτόμενου χώρου (Terkenli, 2004). Αποτελεί, άρα, το πολιτισμικό (‘αστικό’, ‘αγροτικό’, ‘ορεινό’, ‘παράκτιο’, ‘φυσικό’, κλπ) τοπίο τον σημαντικότερο ίσως—και παροιμιωδώς παραμελημένο στην Ελλάδα—παράγοντα τουρισμού. Ενός τουρισμού που θα πρέπει να στηρίζεται στις τοπικές ιδιαιτερότητες, τους πολιτισμικούς  πόρους και το φυσικό περιβάλλον ενός τόπου και άρα αποτελεί κρίσιμο μοχλό οικονομικής ανάπτυξης στη χώρα μας. 

Ας ληφθεί εδώ υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου ρητά διακηρύσσει ότι ‘το τοπίο είναι ένα σημαντικό μέρος της ποιότητας ζωής των ανθρώπων οπουδήποτε, σε αστικές περιοχές και στην ύπαιθρο, σε υποβαθμισμένες περιοχές, όπως και σε περιοχές υψηλής ποιότητας, σε περιοχές αναγνωρισμένες ως εξαιρετικού φυσικού κάλλους, όπως και σε περιοχές χωρίς ιδιαιτερότητες’ (ELC - άρθρο 2- του Ν. 3827/ 2010-ΦΕΚ 30/Α/2010 –Κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Τοπίου). Συνεπώς, συμβάλλοντας στην διαμόρφωση, αλλά και έκφραση τοπικής κουλτούρας, το τοπίο αποτελεί ένα βασικό συστατικό στοιχείο της Ελληνικής φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς, και αναπόσπαστο και πρωταρχικό τμήμα του τουριστικού προϊόντος σε όλες τις μορφές τουρισμού: αστικό, οικοτουρισμό, αγροτουρισμό, θερινό παράκτιο, πολιτισμικό, κλπ. Ως πλαίσιο της ανθρώπινης παρουσίας επάνω στη γη, εφόσον διαφυλαχθεί, διαχειριστεί και σχεδιαστεί ανάλογα, το τοπίο—είτε ‘παραδοσιακό’, είτε τεχνητό, είτε φανταστικό—συνεισφέρει στην τουριστική και άρα οικονομική ανάπτυξη, προάγοντας την ανθρώπινη ευημερία και διασφαλίζοντας την τοπική ταυτότητα.

2.                   Νομοθεσία και Διοικητική Μεταρρύθμιση

Όσον αφορά την προστασία του τοπίου στο Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο, παρατηρούμε ότι, τόσο στο πρωτογενές όσο και στο δευτερογενές δίκαιο, δεν έχει εκφραστεί μέχρι στιγμής μια διακριτή πολιτική για το τοπίο αλλά με έμμεσο τρόπο φαίνεται να γίνεται προσπάθεια αναβάθμισης του ρόλου του (Μαριά, 2009). Τα ζητήματα πολιτικής του τοπίου εντάσσονται στο πλαίσιο άλλων πολιτικών, όπως της Κ.Α.Π., της περιβαλλοντικής πολιτικής, της πολιτικής των περιφερειών κ.α.  Στον Ελλαδικό χώρο, το τοπίο και η διαχείρισή του, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της συνταγματικής διάταξης του άρθρου 24 (ως στοιχείου του φυσικού περιβάλλοντος ή της βιοποικιλότητας), ως συνιστώσα του πολιτιστικού περιβάλλοντος και σε διάσπαρτες διατάξεις διάφορης ύλης. Η μόνη περίπτωση του τοπίου όχι ως τομής, αλλά ως σύνθεσης φύσης και πολιτισμού εντοπίζεται στο πλαίσιο του Ν. 1650/1986 για την προστασία του περιβάλλοντος. Στην περίπτωση της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, επικρατούν οι διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, ενώ, στην περίπτωση προστασίας αρχαιοτήτων και πολιτιστικής κληρονομιάς, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις διατάξεις του Ν. 1469/1950 για τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (Τ.Ι.Φ.Κ. για τους οποίους στοιχεία προστασίας τους βρίσκουμε και στις διατάξεις του Γ.Ο.Κ) και σε εκείνες του Ν.3028 περί προστασίας των αρχαιοτήτων. Εξαίρεση του κανόνα αποτελεί το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ, (ΦΕΚ 2464 Β/3-12-2008), όπου το τοπίο εμφανίζεται υπό μία σύγχρονη οπτική γωνία, ενώ πρόσφατες εξελίξεις μπορεί να θεωρηθούν οι αναφορές περί τοπίου στο νέο σχέδιο νόμου περί «Διατήρησης της Βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» (http://www.hellenicparliament.gr/Nomothetiko-Ergo/Anazitisi-Nomothetikou-Ergou?law_id=23c33559-46cf-44f7-b5df-c4cec04ec4de) (Μαριά, 2009.) Παρά τις νομολογικές αυτές αναφορές στο τοπίο, υπάρχει πάντως σημαντική έλλειψη οργάνωσης όλων των ζητημάτων του τοπίου σε μια ή περισσότερες βάσεις δεδομένων, γεγονός που δυσχεραίνει προσπάθειες τοπιακής διαχείρισης και πάσης φύσεως σχεδιασμού. 

Λαμβάνοντας υπόψη ότι από την 1-12-2009 έχει τεθεί σε ισχύ η Συνθήκη της Λισσαβόνας, το πρόγραμμα «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» (ΦΕΚ 87/Α/7-6-2010), η πρόσφατη  διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας αφενός περιορίζει τις διοικητικές δομές σε δύο βαθμούς αυτοδιοίκησης, τους Δήμους και τις Περιφέρειες και μία Αποκεντρωμένη Διοίκηση και αφετέρου οριοθετεί τις αρμοδιότητες των δύο βαθμών επί της αρχής της δοτής αρμοδιότητας, όπως αυτή διαπνέει την ανωτέρω συνθήκη (aιτιολογική έκθεση στο σχέδιο νόμου “Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης”).

Στο νέο αυτό πλαίσιο, θα πρέπει να γίνει προσπάθεια ώστε, σε εύλογο χρονικό διάστημα, να υπάρξει αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων σε όλα τα επίπεδα αυτοδιοίκησης και ενσωμάτωση των παραμέτρων του τοπίου στις μελέτες που θα κατατίθενται στα κατά τόπους αρμόδια τμήματα περιβάλλοντος και μη των νέων περιφερειών. Αυτές θα πρέπει φυσικά να βασίζονται σε νομοθετικές ρυθμίσεις και τροποποιήσεις, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να διασφαλιστεί η μη διασπορά των αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών στα διάφορα επίπεδα διοίκησης, ώστε να μην παρεμποδίζονται οι επενδύσεις με χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες. Οι σχετικές αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται με σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων γενικών διευθύνσεων χωροταξίας και περιβαλλοντικής πολιτικής, δασών και αγροτικών υποθέσεων, καθώς και όλων των υπολοίπων υπηρεσιακών φορέων (φορείς διαχείρισης κ.α.), με δικαιοδοσία επί του τοπίου.

3.  Από τις Προτάσεις Πολιτικής Τοπίου στους Τρόπους Επίτευξής τους

Προς επίτευξη των στόχων αυτών, και βάσει Κατευθυντήριων Οδηγιών του Συμβουλίου της Ευρώπης, παρατίθενται στη συνέχεια, συγκεντρωτικά και ενδεικτικά, προτάσεις υλοποίησης μιας πολιτικής τοπίου για την Ελλάδα:     

Πίνακας 1. Τα άρθρα 5 & 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Τοπίου.

Άρθρο 5 : Γενικά μέτρα που κάθε μέρος αναλαμβάνει:
1					Να αναγνωρίζει νομικά τα τοπία ως ένα απαραίτητο συστατικό στοιχείο του ανθρώπινου περιβάλλοντος, ως μια έκφραση της ποικιλίας της κοινής πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς τους, και ως θεμέλιο της ταυτότητας τους.
2					Να εγκαθιδρύει και να εφαρμόζει πολιτικές τοπίων που αποσκοπούν στην προστασία, διαχείριση και σχεδιασμό των τοπίων δια της υιοθέτησης των συγκεκριμένων μέτρων που παρατίθενται στο άρθρο 6.
3					Να καθιερώνει διαδικασίες για τη συμμετοχή του ευρέως κοινού, των τοπικών και περιφερειακών αρχών, και άλλων πλευρών με ενδιαφέρον για τον ορισμό και την εφαρμογή των πολιτικών των τοπίων που αναφέρονται ανωτέρω στην παράγραφο β.
4					Να εντάξει το τοπίο στις περιφερειακές και αστικές πολιτικές σχεδιασμού και στις πολιτιστικές, περιβαλλοντικές, αγροτικές, κοινωνικές και οικονομικές πολιτικές του, όπως και σε πολλές άλλες πολιτικές με πιθανό άμεσο ή έμμεσο αντίκτυπο στο τοπίο.
Αρθρο 6: Συγκεκριμένα μέτρα
Α	Αύξηση ευαισθητοποίησης
						Κάθε Μέρος αναλαμβάνει να αυξήσει την ευαισθητοποίηση μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών, των ιδιωτικών οργανισμών, και των δημοσίων αρχών σχετικά με την αξία των τοπίων, το ρόλο τους και τις μεταβολές σε αυτά.
B	Κατάρτιση και Εκπαίδευση.
	Κάθε μέρος αναλαμβάνει να προάγει:
	Β.1					την εκπαίδευση ειδικών στην εκτίμηση και στις λειτουργίες των τοπίων,
	Β.2					τα πολυτομεακά εκπαιδευτικά προγράμματα στην πολιτική των τοπίων, στην προστασία, στη διαχείριση και στο σχεδιασμό, για επαγγελματίες στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα και για ενδιαφερόμενους οργανισμούς,
	Β.3					τους σχολικούς και πανεπιστημιακούς κύκλους μαθημάτων, οι οποίοι, στις σχετικές θεματικές ενότητες, ασχολούνται με τις αξίες που προσδίδονται στα τοπία και στα θέματα τα οποία εγείρονται από την προστασία τους, τη διαχείριση και το σχεδιασμό τους.
Γ	Αναγνώριση και εκτίμηση
	Γ.1		Με την ενεργό συμμετοχή των ενδιαφερόμενων Μερών, όπως συμφωνείται ρητά στο άρθρο 5, σημείο γ, και με την προοπτική να βελτιωθεί η γνώση των τοπίων του, κάθε Μέρος αναλαμβάνει:
			Γ.1.1.1			α. i. Να αναγνωρίζει τα δικά του τοπία σε ολόκληρη την επικράτεια του.
			Γ.1.2			ii. Να αναλύει τα χαρακτηριστικά τους και τις δυνάμεις και τις πιέσεις που τα μετασχηματίζουν.
			Γ.1.3			iii. Να σημειώνει τις μεταβολές.
						β. Να εκτιμά τα τοπία που έχουν αναγνωριστεί κατ 'αυτόν τον τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη τις συγκεκριμένες αξίες που τους έχουν αποδοθεί από τις ενδιαφερόμενες πλευρές και τον πληθυσμό που αφορούν.
						2. Αυτές οι διαδικασίες αναγνώρισης και εκτίμησης καθοδηγούνται από ανταλλαγές εμπειριών και μεθοδολογίας, που οργανώνονται μεταξύ των Μερών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με το άρθρο 8.
Δ.	Στόχοι ποιότητας τοπίων
						Κάθε Μέρος αναλαμβάνει να ορίσει τους στόχους ποιότητας τοπίων για τα τοπία που έχουν αναγνωριστεί και εκτιμηθεί, έπειτα από δημόσια διαβούλευση σύμφωνα με το άρθρο 5, σημείο γ.
Ε.	Εφαρμογή
						Για να τεθούν σε εφαρμογή οι πολιτικές τοπίων, κάθε Μέρος αναλαμβάνει να εισαγάγει τα μέσα που αποσκοπούν στην προστασία, στη διαχείριση και/ή στο σχεδιασμό του τοπίου.

Όσον αφορά τους τρόπους επίτευξης αυτών των προτάσεων, αρχικά απαιτείται καταγραφή και κατηγοριοποίηση όλων των τύπων και χαρακτηριστικών των ελληνικών τοπίων, είτε πρόκειται για τοπία ειδικής μορφής (Sites of Special Scientific Interest (SSSI) protect the country's best wildlife and geological sites.Θέσεις Ειδικού Επιστημονικού Ενδιαφέροντος-Γεωπάρκα, Special Areas of Conservation (SAC) give special protection under the European Union's Habitats Directive to a variety of wild animals, plants and habitats.Ειδικές Ζώνες Διατήρησης-Οικότοποι, Special Protection Areas (SPA) give protection under the Birds Directive to rare and vulnerable birds, and for regularly occurring migratory species.Ζώνες Ειδικής Προστασίας,Ramsar Sites are wetlands of international importance designated under the Ramsar Convention. Ramsar Sites,National Nature Reserves (NNR) both protect some of the finest sites in England for wildlife and geology, and provide great opportunities for people to experience nature. Εθνική Φυσικά Αποθεματικά,Local Nature Reserves (LNR) are places which have wildlife or geology of special local interest. Τοπικά Φυσικά Αποθεματικά, Marine Protected Areas (MPA) are areas of sea designated for the protection of biodiversity or natural and cultural resources. Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές,National Parks are some of the finest landscapes in England, designated to both conserve and enhance their natural beauty, wildlife and cultural heritage and to provide opportunities for the public to understand and enjoy these special qualities. Εθνικοί Δρυμοί,Areas of Outstanding Natural Beauty (AONB) are designated to conserve and enhance the natural beauty of their landscapes. Ακτές, World Heritage Sites are places of international importance for the conservation of our cultural and national heritage.Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Biosphere Reserves contribute to the conservation of landscapes, ecosystems and species; foster economic and human development; and provide support for research, monitoring, education and information exchange.Αποθέματα Βιόσφαιρας, Local Geological Sites are important for their scientific, educational, and historical value, as well as their visual qualities.Τοπικές Γεωλογικές Περιοχές) ή τοπία της καθημερινότητας, υποβαθμισμένα, κατεστραμμένα τοπία κ.α. Τα στοιχεία αυτά, τα οποία μπορούν να συγκεντρωθούν από οργανώσεις, δημόσιους οργανισμούς, φορείς παντός τύπου, πανεπιστήμια, ΜΚΟ, ιδιώτες, ερευνητές κ.α., παρέχουν αναγκαία και πολύτιμη περιγραφική πληροφορία ή γεω-πληροφορία για τα τοπία και το χώρο γενικότερα, καθώς και δυνατότητα καταγραφής των διαχρονικών μεταβολών και αλλοιώσεών τους. Η επέκταση της εφαρμογής της κοινοτικής οδηγίας INSPIRE και στην καταγραφή του τοπίου θα αποτελούσε ένα από σημαντικότερα βήματα υλοποίησης της ενσωμάτωσης της διάστασης του τοπίου στο ευρύτερο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, μέσω αποτύπωσης του τοπίου σε χαρτογραφικά υπόβαθρα και βάσεις δεδομένων, δημιουργώντας GIS-εφαρμογή ανοιχτής πρόσβασης, με δυνατότητες συνεχούς ενημέρωσης και τροποποίησης.

Επιβάλλεται, ιδιαίτερα, η οριζόντια ενσωμάτωση του τοπίου σε όλες τις τομεακές πολιτικές (χωροταξικές και πολεοδομικές, περιβαλλοντικές, αναπτυξιακές, κοινωνικές και πολιτισμικές). Σύμφωνα με την Διακήρυξη της Αθήνας για το Ελληνικό Τοπίο (International Workshop on ‘Reclaiming the Greek landscape’, Nafplion, Greece, May 2010, organized by Medina.org), στο χωρικό σχεδιασμό, η μέριμνα για το τοπίο πρέπει να ενταχθεί ως κύριος στόχος σε όλα τα επίπεδα και ιδιαίτερα στο χωροταξικό και ρυθμιστικό, καθώς και στον περιβαλλοντικό σχεδιασμό. Για την ενίσχυση των επιδιώξεων αυτών, η μέριμνα για το τοπίο πρέπει να ενισχυθεί στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και τις Στρατηγικές Περιβαλλοντικές Μελέτες, με τροποποίηση όπου απαιτείται της σχετικής νομοθεσίας. Ταυτόχρονα, θα πρέπει όλοι οι αρμόδιοι δημόσιοι, ιδιωτικοί και κοινωνικοί φορείς να ενεργοποιηθούν, υλοποιώντας δράσεις που θα οδηγήσουν στην αναγνώριση, την κατανόηση, τον προσδιορισμό, το χαρακτηρισμό, την αξιολόγηση και τη διαχείριση των ελληνικών τοπίων. Ακολουθούν προτάσεις τοπιακής πολιτικής και τρόποι υλοποίησής τους οι οποίοι έχουν εφαρμοστεί στην Ε.Ε., κατά την διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας (Dejeant-Pons , 2011):

Πίνακας 2. Προτάσεις Πολιτικής Τοπίου & Τρόποι Υλοποίησής τους στην Ε.Ε.

Προτάσεις Πολιτικής Τοπίου	Ενδεικτικοί Τρόποι Υλοποίησής τους
- Πολιτικές Τοπίου: συμβολή στην ευημερία των ευρωπαίων πολιτών και στην αειφόρο ανάπτυξη (κοινωνικές, οικονομικές, πολιτιστικές και οικολογικές προσεγγίσεις)	Σταδιακή ενσωμάτωση του τοπίου στην πολιτική ατζέντα των κυβερνήσεων
- Καταγραφή τοπίου, αξιολόγηση πολιτιστικών και φυσικών πόρων τοπίου	Ανάπτυξη  δικτύου συνεργασίας σε διεθνές επίπεδο, για την εφαρμογή της  Σύμβασης
- Ευαισθητοποίηση, κατάρτιση και εκπαίδευση σε ζητήματα τοπίου	Αύξουσα αναγνωρισιμότητα της έννοιας του τοπίου στις δημόσιες πολιτικές σε διεθνές, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο καθώς και από το ευρύτερο κοινό
- Καινοτόμα εργαλεία για την προστασία, διαχείριση και σχεδιασμό του τοπίου	Ανάπτυξη νέων μορφών συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων κυβερνητικών επιπέδων (διεθνές, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό), καθώς και μεταξύ υπουργείων ή υπηρεσιών ανά μέλος ή περιοχή
- Σύνδεση τοπίου, πόλεων, προαστιακών και περιαστικών περιοχών -  Τοπίο και τις υποδομές μεταφορών, π.χ. δρόμοι	Δημιουργία  ειδικών δομών που εργάζονται για το τοπίο (παρατηρητήρια, κέντρα ή ινστιτούτα τοπίου)
- Επιλεγμένες ευκαιρίες χρηματοδότησης από την ΕΕ για υποστήριξη της εφαρμογής της Σύμβασης για το Τοπίο	Ανάπτυξη ειδικών νόμων και κανονισμών που αναφέρονται στο τοπίο, σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης
-  Ευρωπαϊκές τοπικές μελέτες: κύκλος τοπίο -  Τοπίο και εκπαίδευση - Τοπίο και ηθική - Τοπίο και ανεμογεννήτριες (2011)	Διεθνής συνεργασία μελών ή περιφερειών  σε ζητήματα τοπίου και διασυνοριακές δραστηριότητες

Συγκεκριμένα, όσον αφορά το αγροτικό τοπίο, από τη δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα, λαμβάνουν χώρα διάφορα προγράμματα ανάπτυξης υπαίθρου, όπως LEADER, OΠΑΑΧ, INTERREG, κ.α. που έχουν έμμεσο ή άμεσο αντίκτυπο στο αγροτικό τοπίο. Στο πλαίσιο των νέων πολιτικών προστασίας της υπαίθρου που έχουν εφαρμογή και στο ελληνικό τοπίο είναι και η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) η οποία, από το 1992, εξελίσσεται σε μια διατομεακή πολιτική ανάπτυξης της υπαίθρου με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής μέσω της αλλαγής των διαχειριστικών πρακτικών και της διαπραγμάτευσης των χρήσεων του αγροτικού χώρου. Σε αυτό το πλαίσιο, προβλέπονται ενισχύσεις για ανακατασκευή αναβαθμίδων και φυτοφρακτών, διατήρηση παραδοσιακών αγροτικών τοπίων (π.χ. μαστιχεώνας Χίου, αμπελώνας Θήρας, ελαιώνας Άμφισσας), προστασία γεωργικών οικοσυστημάτων υψηλής οικολογικής αξίας (π.χ. ορεινοί και νησιωτικοί βοσκότοποι) και προστασία γεωργικών χρήσεων γης, με στόχο την ‘καλή αγροτική και περιβαλλοντική κατάσταση’ (Wascher & Bas Pedroli, 2008:29). Οι νέες αυτές πολιτικές έχουν σημαντική επίδραση στο ελληνικό τοπίο, αν και ακόμη δε μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την επέκταση των αστικών χρήσεων γης σε βάρος της γεωργίας (Βλάχος & Λουλούδης, 2008). Στο πλαίσιο αυτό, μέσα από την ανάπτυξη μιας πολιτικής επιλεκτικής μετανάστευσης προς την ύπαιθρο, θα μπορούσαν επίσης να παραχθούν και να προωθηθούν αγροτικά προϊόντα—ιδίως στον πρωτογενή τομέα—αλλά και υπηρεσίες, προς ενίσχυση μιας ανεξάρτητης εθνικής οικονομίας και μιας συντονισμένης προώθησης εναλλακτικών μορφών τουρισμού και τοπικής επιχειρηματικότητας, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση της χώρας από τον μαζικό τουρισμό.

Τέλος, παρατίθενται συμπληρωματικές στρατηγικές και τρόποι υλοποίησης μιας πολιτικής τοπίου για την Ελλάδα, με στόχο την οικονομική ανάπτυξη που βασίζεται στον τουρισμό:

• Ενσωμάτωση και καταγραφή των τουριστικών περιοχών και υποδομών σε ενιαία δίκτυα με σημαντικά στοιχεία, όπως των «Τοπίων Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους», του «Δικτύου  Natura», των «Μνημείων της Unesco», κλπ, στο πλαίσιο  της προστασίας της πολιτιστικής/ αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς, προκειμένου να υιοθετηθούν όλες οι παράμετροι και δεσμεύσεις των ευρωπαϊκών οδηγιών/ συμβάσεων που έχει υπογράψει και καλείται να υλοποιήσει η χώρα μας ως μέλος της ΕΕ.

• Παροχή κινήτρων για διαφοροποίηση πηγών αγροτικού εισοδήματος, μέσω ανάπτυξης επιχειρηματικότητας και αγροτικού τουρισμού (Farm Diverfisication Scheme, UK, 1987), με τη βοήθεια προγραμμάτων ανάπτυξης αγροτικού χώρου και παροχής περισσότερων κινήτρων για νέους επιχειρηματίες, αλλά και απλούστευσης των γραφειοκρατικών διαδικασιών.

• Περιβαλλοντική προστασία από τις επιχειρήσεις και καταγραφή των επιπτώσεών τους στο τοπίο, (με σύστημα μετρήσεων ρύπων, ορθή διαχείριση αποβλήτων, κλπ.)

• Νομοθετική ρύθμιση επίσπευσης των διαδικασιών επέκτασης των ορίων των αγροτικών οικισμών ή της δημιουργίας νέων αγροτικών οικισμών, όπου απαιτείται και σταδιακή κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης και της άναρχης τουριστικής ανάπτυξης.

• Χωροθέτηση βιομηχανικών, βιοτεχνικών, αναψυχικών, κλπ, δραστηριοτήτων (ΓΠΣ).

• Δράσεις συντήρησης και διατήρησης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών αξιόλογων τοπίων μέσω ενεργοποίησης και συνεργασίας εμπειρογνωμόνων, μαθητών, τοπικών συλλόγων και του ευρύτερου κοινού, με στόχο την προστασία και διαχείριση της ιδιαιτερότητας του τοπίου.

• Δημιουργία ενός Παρατηρητηρίου Τοπίου για την καταγραφή και μελέτη του τοπίου, όπως, για παράδειγμα, αυτό της Καταλονίας, (http://www.catpaisatge.net/ eng/observatori.php, Roberts et al, 2008), στη βάση ανάπτυξης μιας ενιαίας πολιτικής τοπίου.

Συμπερασματικά, στη βάση των κατευθυντήριων γραμμών του Συμβουλίου της Ευρώπης για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Τοπίου, λόγω του πολυδιάστατου, σύνθετου και αδιαίρετου χαρακτήρα του τοπίου και των προσεγγίσεών του, η εφαρμογή μέτρων για τη διαχείριση των πολιτισμικών τοπίων θα πρέπει να σχεδιάζεται σε σχέση με τις συνολικές πολιτικές τοπίου και να αντανακλά όλα τα πολιτιστικά, ιστορικά, αρχαιολογικά, εθνολογικά, οικολογικά, αισθητικά, οικονομικά και κοινωνικά συμφέροντα του συγκεκριμένου χώρου (Council of Europe-Committee of Ministers– Recommendation No R 95 -9 on the integrated conservation of cultural landscape areas as part of landscape policies 1995). Η υιοθέτηση δε των κατευθυντήριων γραμμών (Σύσταση CM / Rec, 2008 3) της επιτροπής των υπουργών, όπως ενδεικτικά φαίνεται στον παρακάτω πίνακα, θα μπορούσε να αποτελέσειof the Committee o το ιδανικό τοπιακό εγχείρημα της ελληνικής πολιτείας και κοινωνίας.

Πίνακας 3. Ενδεικτικά μέσα υλοποίησης της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για το Τοπίο

Τοπιακός Σχεδιασμός

Αυτόνομα σχέδια τοπίου ή μελέτες τοπίου, ως μέρος του χωροταξικού σχεδιασμούDivision of powers and administrative arrangements

Ένταξη του τοπίου σε τομεακές πολιτικές και μέσα

Χάρτες, συμβάσεις και κοινά στρατηγικά σχέδια

Επιπτώσεις και μελέτες τοπίου

Αξιολόγηση των επιπτώσεων στο τοπίο διαδικασιών που δεν υπόκεινται σε μελέτες επιπτώσεων

Προστατευόμενες τοποθεσίες και τοπία

Σχέση μεταξύ του τοπίου και των κανονισμών όσον αφορά την πολιτιστική και ιστορικήheritage κληρονομιάς

Πόροι και χρηματοδότηση

Βραβείο Τοπίου

Παρατηρητήρια, κέντρα ή ινστιτούτα τοπίου

Έκθεση κατάστασης τοπίου και πολιτικών

Διασυνοριακά τοπία

Διαδικτυακές αναφορές και sites

(Σύσταση CM / Rec (2008) 3 of the Committee of Ministers to member states της Επιτροπής των Υπουργών στα κράτη μέλη on the guidelines for the implementation of the European Landscape Convention σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Τοπίου)

Βιβλιογραφία

·              Βλάχος, Γ. και Λ. Λουλούδης (2008) Από το χωράφι στο χώρο. Η ανάδυση του αγροτικού τοπίου στη μεταπαραγωγική ύπαιθρο. Ανακοίνωση στο Επιστημονικό Συνέδριο: «Η διεκδίκηση της υπαίθρου. Νοηματοδότηση και κατοίκηση της φύσης στη σύγχρονη Ελλάδα», Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος
(http://www.arch.uth.gr/ypaithros/perilipseis.pdf)

·              Μαριά, Ε.-Α. (2009) Η νομική προστασία του τοπίου στο διεθνές, κοινοτικό και εθνικό δίκαιο, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκουλα, Αθήνα.

·              Τερκενλή, Θ. Σ. (1996) Το Πολιτισμικό Τοπίο: Γεωγραφικές Προσεγγίσεις. Εκδόσεις Παπαζήσης, Αθήνα.

·              Dejeant-Pons, M. (2011) European Landscape Convention: Past, Present, Future, Council of Europe website.

·              Roberts, G., Hughes, E., Scott, A., Howard, P. (2008) “Identifying good practice from countries implementing the European Landscape Convention”, International Centre for Protected Landscapes (ICPL).

·              Terkenli, T. S. (2004) “Tourism and Landscape” in Lew, A. A., C.M. Hall and A. M. Williams (eds.) A Companion to Tourism. Blackwell: Oxford.

·              Terkenli, T. S. (2011) “In search of the Greek landscape: a cultural geography” in Jones, M. and M. Stenseke (eds.), The European Landscape Convention: challenges of participation. Springer: Dordrecht (forthcoming).

·              Terkenli, T. S. and E. Pavlis (2011) “Landscape conscience: awareness raising, training and education” in Papayannis T. and P. Howard (eds.) Reclaiming the Greek Landscape (forthcoming).

·              Wascher, D. & B. Pedroli (2008) Blueprint for EUROSCAPE 2020. Reframing the future of the European landscape. – Policy visions and research support. LANDSCAPE EUROPE, Wageningen.